TEŞKİLAT ORGANLARININ OLUŞUMLARI, GÖREV VE YETKİLERİ
BİRİNCİ AYIRIM
BELDE TEŞKİLATI (SPK.md. 7/1, 20)
Belde Teşkilatı :
Madde 21 – İl ve ilçe merkezleri dışında belediye teşkilatı olan yerlerde kurulur. Belde teşkilatları ilçe başkanlığına bağlıdır. Belde başkanı, ilçe yönetim kurulunun teklifi ve il yönetim kurulunun kararıyla atanır. Belde yönetim kurulu belde başkanının teklifi ve ilçe yönetim kurulunun onayıyla atanır. Belde yönetim kurulu üye sayısı üçten az, yediden fazla olamaz. Belde başkanı; Parti'nin belde düzeyindeki çalışma ve faaliyetlerinin koordinasyon ve yürütmesini sağlar, denetimini gerçekleştirir ve belde teşkilatını temsil eder.
İKİNCİ AYIRIM
İLÇE TEŞKİLATI (SPK.md. 20, 21)
İlçe Kongresi :
Madde 22 - İlçe teşkilatının en üst karar ve denetim organı olan ilçe kongresi, seçilmiş ve tabii delegelerden oluşur. İlçe başkanı ile ilçe yönetim kurulunun asıl ve yedek üyelerini; ilçeyi temsil edecek il kongre delegelerini seçer, gündemindeki konuları müzakere edip karara bağlar.
İlçe Kongresi Delegeleri :
Madde 23 - İlçe kongresi, seçilmiş en fazla 400 delege ile tabii delegelerden oluşur. İlçeye kayıtlı üye sayısı 400’den az ise, üyelerin tamamı ilçe kongre delegesi sayılır.
İlçeye kayıtlı üye sayısı 400’den fazla ise; önce her mahalle ve köy için birer delege tahsis edilir. Tahsis toplamı, 400 sayısından düşülür. Arta kalan delege sayısı, partinin son milletvekili genel seçiminde o ilçede almış olduğu toplam oy rakamına bölünür. Bölüm sonucu çıkan kat sayının, o ilçeye bağlı her mahalle veya köyde alınmış oyla çarpımı sonucu çıkan sayı ile tahsis olunan sayının toplamı, ilgili mahalle veya köyün ilçe kongresi için seçeceği delege sayısını teşkil eder.
Delege dağılımında eksikler, küsurat büyüğüne göre yapılan sıralama ile tamamlanır.
Çeşitli nedenlerle partinin almış olduğu oyun belli olmaması halinde; son yerel seçim sonuçlarına göre, onun da belli olmaması halinde, ilçenin toplam seçmen sayısı ile mahalle ve köy seçmen sayılarına göre aynı yöntem uygulanmak suretiyle delege dağılımı belirlenir.
İl ve İlçe teşkilatları, karar defterine Kongre kararını aldığı andan itibaren Kongrelerini yapabilir.
Kongresince seçilmiş ve halen görevde bulunan ilçe yönetim kurulu başkan ve asıl üyeleri ile partili ilçe belediye başkanı ve ilçeye bağlı partili belde belediye başkanları ilgili ilçenin; partili büyükşehir belediye başkanları dışındaki partili il belediye başkanları ise merkez ilçe kongresinin tabii delegesidirler. Geçici ilçe yönetim kurulu başkan ve üyelerinden delege sıfatı olmayanların kongrede oy kullanma hakkı yoktur.
İlçe Kongresi Delege Seçimleri :
Madde 24.
24.1 - İlçe kongresi delege seçimleri; üst kurulun kongre hazırlık talimatına göre, ilçe yönetim kurulunca hazırlanacak belli bir takvim içinde gerçekleştirilir.
24.2 - Delege seçimi, köy ve mahalle ölçeğinde yapılır. İlçe yönetim kurulu; her köy ve mahallede kayıtlı parti üyelerinin listelerini, üye kayıt defterine uygun olarak ayrı ayrı hazırlayıp köy ve mahalle temsilcisi veya yönetimine gönderir. Üyelerin tanınmasını sağlayacak bilgileri içerecek şekilde, Genel Merkez’in Cumhuriyet başsavcılığının kayıtlarını esas alarak hazırladığı üye kayıtları esas alınarak düzenlenecek bu listeler, delege seçiminden en az 15 gün önce köy ve mahallede uygun bir yerde ve ilçede ilçe binasında askıya çıkarılmak suretiyle duyurulur. Listeler, seçim yapılana kadar askıda kalır. Listelerin askıya çıkarıldığı tarih ile indirildiği tarih, askı yapılan yerlerde birer tutanakla tespit edilir.
24.3 - İlçeye bağlı belde var ise beldeye bağlı mahallelerden belde kongresi tarafından seçilecek ilçe kongresi delege sayısı belde kongresinden önce ilçe yönetim kurulunca belirlenir ve belde başkanlığına bildirilir.
24.4 - Partiye kayıtlı olduğu halde listede yer verilmeyen veya üye olmadığı halde listede yazılı olan kişilerle ilgili olarak, askı tarihinden itibaren 5 gün içinde ilçe yönetim kuruluna partili her üye tarafından itiraz edilebilir.
24.5 - İlçe yönetim kurulu, itirazı iki gün içinde karara bağlar. İtirazın kabulü halinde, listede gerekli düzeltmeyi yapar. İlçe yönetim kurulu iki gün içinde karar vermez veya kararı red şeklinde olursa, ilgili kişi 3 gün içinde il başkanlığına itiraz edebilir. İl yönetim kurulunca verilecek karar, parti içi işlemler açısından kesindir. İlçe başkanlığının bu karara uyması zorunludur. İlgili kişi, il yönetim kurulunca verilmiş kararı ibraz ederek delege seçimine iştirak edebilir. İtiraz üzerine düzeltme yapılan listeler ilan edilir.
24.6 - Mahalle ve köy delege seçimlerinin nerede ve hangi saatler arasında yapılacağı, delege seçmen listesinin askısında belirtilir. Belli edilmiş gün ve saatte, delege seçimi yapabilmek için, kesinleşmiş delege seçmen listesinde yer alan üyelerin salt çoğunluğunun katılımı aranır. Yapılacak yoklamaya göre salt çoğunluk yok ise, aynı gün ve aynı yerde iki saat sonra hazır bulunan üyelerin katılımı ile delege seçimi yapılır.
24.7 - Delege seçimleri, ilçe yönetiminin görevlendireceği kişi veya kişilerin gözetim ve denetiminde gizli oy, açık tasnif esasına göre liste yöntemi ile yapılır. Sonuç tutanağa bağlanır ve ilçe yönetim kuruluna teslim edilir. Tüzüğün 39. maddesinde yazılı esaslar, delege seçimleri hakkında da uygulanır.
24.8 - Delege seçimlerine karşı seçimden itibaren 3 gün içinde il yönetim kuruluna itiraz edilebilir. İl yönetim kurulunun vereceği karar kesindir.
24.9 - Delege seçimiyle ilgili yukarıda açıklanan her tür itirazlarda; isteği halinde, itiraz eden kişiye alındı belgesi verilir ve verilen karar kendisine bildirilir.
İlçe Başkanı :
Madde 25 - İlçe başkanı, ilçe kongresi tarafından gizli oylama açık tasnif ile tek derecede seçilir. Partinin ilçe düzeyindeki çalışma ve faaliyetlerinin koordinasyon ve yürütülmesini sağlar, denetimini gerçekleştirir ve ilçe teşkilatını temsil eder. Aynı kişi kesintisiz en fazla üç (3) olağan dönem için ilçe başkanı seçilebilir. Ancak ara veren kimseler tekrar aynı göreve seçilebilir.
İlçe Yönetim Kurulu :
Madde 26 - İlçe yönetim kurulu, ilçe kongresi tarafından gizli oyla seçilen başkan hariç en az yedi (7) asil üyeden oluşur.
İlçe Başkanlık Divanı :
Madde 27 - İlçe başkanlık divanı, ilçe başkanının başkanlığında, ilçe düzeyinde görev yapan parti içi organdır. İlçe başkanlık divanı üyeleri; ilçe başkanı tarafından ilçe yönetim kurulu üyeleri arasından belirlenir. İlçe başkanlık divanı üyeleri ilçe başkan yardımcısı sıfatıyla görev yapar. İlçe başkanlık divanı üyeleri arasındaki görev dağılımı, Tüzüğün 78. maddesinde belirtilen iş bölümü esasına göre ilçe başkanı tarafından yapılır.
İlçe Başkanlık Divanı; en az 1 başkan yardımcısı, 1 muhasip ve 1 sekreter olarak, İlçe Yönetim Kurulu üyeleri arasından belirlenir.
İlçe başkanlık divanı, ilçe başkanının başkanlığında, üye tam sayısının salt çoğunluğu ile toplanır ve tüzükte yazılı ayrık durumlar dışında katılanların salt çoğunluğu ile karar alır.
İlçe başkanlık divanı, ilçe yönetim kurulunun gündemini hazırlar, ilçe başkanının tevdi ettiği işleri yapar, ilçe kongresi ve ilçe yönetim kurulunca alınmış kararların ve verilen görevlerin icrasını sağlar. İlçe başkanlık divanı üyeleri, Tüzüğün 78. maddesinde belirtilen Genel Başkan Yardımcıları arasındaki işbölümü talimatına uygun biçimde ilçe düzeyinde görev yaparlar. Tüzüğün 79.1 maddesi hükmü, ilçe başkanlık divanı hakkında da uygulanır.
ÜÇÜNCÜ AYIRIM
İL TEŞKİLATI (SPK.md. 19, 21)
İl Kongresi :
Madde 28 - İl teşkilatının en üst karar ve denetim organı olan il kongresi, seçilmiş ve tabii delegelerden oluşur. İl başkanı, il yönetim kurulu ve il disiplin kurulu asıl ve yedek üyeleri ile ili temsil edecek büyük kongre delegelerinin seçimini yapar, gündemindeki konuları müzakere edip karara bağlar.
İl Kongresi Delegeleri :
Madde 29.
29.1 - İl kongresi, ilçe kongrelerince seçilmiş delegeler ile tabii delegelerden oluşur. İlin seçilmiş delege sayısı en az 200 ve en fazla 600’ü geçemez. Hangi ilçenin kaç delege ile il kongresinde temsil olunacağı şöyle belirlenir:
29.2 - Önce her ilçeye birer delegelik tahsis edilir. Tahsis toplamı, 600’den düşülür. Kalan sayının, kongre öncesi yapılmış son milletvekili genel seçiminde partinin o ilde almış olduğu toplam oya bölünmesiyle kat sayı elde edilir.
29.3 - Bu kat sayının, partinin ilçede almış olduğu toplam oyu ile çarpımı sonucu elde edilecek rakama bir adet tahsisin ilavesiyle ulaşılacak rakam, o ilçenin il kongresi için seçeceği delege sayısını oluşturur.
29.4 - İl bünyesinde, seçimlerden sonra üçten fazla yeni ilçe kurulmuş olması veya il kongresinin yapılacağı tarihe göre genel seçim yapılmamış veya partinin seçimlere katılmamış olması gibi hallerde; yapılmış son yerel seçimler, bu seçimlerle ilgili birinci cümlede yer alan nedenlerin varlığı halinde ise il ve ilçe seçmen sayıları esas alınarak yukarıda yazılı yöntemle ilçelerin temsil olunacağı il kongresi delege sayıları belirlenir.
29.5 - İlin partili milletvekilleri, partili il ve büyükşehir belediye başkanları ile İl kongresince seçilmiş ve halen görevde bulunan il yönetim ve il disiplin kurulu başkan ve asıl üyeleri il kongresinin tabii delegeleridirler.
29.6 - Geçici il yönetim ve disiplin kurulu başkan ve üyelerinden delege sıfatı olmayanların kongrede oy kullanma hakkı yoktur.
İl Başkanı :
Madde 30 - İl Başkanı, il kongresi tarafından gizli oylama ile tek derecede seçilir. Partinin il düzeyindeki çalışma ve faaliyetlerinin koordinasyon ve yürütülmesini sağlar, denetimini gerçekleştirir ve il teşkilatını temsil eder. Aynı kişi kesintisiz en fazla üç (3) olağan dönem için il başkanı seçilebilir. Ancak ara veren kimseler tekrar aynı göreve seçilebilir.
İl Yönetim Kurulu :
Madde 31 – İl yönetim kurulu, il kongresi tarafından gizli oyla seçilen ve il başkanı hariç en az yedi (7) üyeden oluşur.
İl Başkanlık Divanı :
Madde 32 - İl başkanlık divanı, il başkanının başkanlığında, il düzeyinde görev yapan parti içi organdır.
İl başkanlık divanı üyeleri, il başkanı tarafından il yönetim kurulu üyeleri arasından belirlenir. İl başkanlık divanı üyeleri, il başkan yardımcısı sıfatıyla görev yapar.
İl başkanlık divanı üye sayısı sekizden (8) az olamaz. İl başkanlık divanı üyeleri arasındaki görev dağılımı, il başkanı tarafından yapılır.
İl başkanlık divanı il başkanının başkanlığında, üye tam sayısının salt çoğunluğuyla toplanır ve tüzükte yazılı ayrık durumlar dışında katılanların salt çoğunluğu ile karar alır. İl başkanlık divanı, il yönetim kurulunun gündemini hazırlar, il başkanının tevdi ettiği işleri yapar, il kongresi ve il yönetim kurulunca alınmış kararların ve verilen görevlerin icrasını sağlar. İl başkanlık divanı üyeleri, Tüzüğün 78. maddesinde belirtilen Genel Başkan Yardımcıları arasındaki işbölümü talimatına uygun biçimde il düzeyinde görev yaparlar. Tüzüğün 70. maddesi hükmü, il başkanlık divanı hakkında da uygulanır.
DÖRDÜNCÜ AYIRIM
İLÇE VE İL KONGRELERİNE İLİŞKİN ORTAK HÜKÜMLER
Olağan Kongre Zamanı ve Seçilecek Delegeler:
Madde 33.
33.1 - İlçe ve il kongrelerinin olağan kongre takvimi, üst kademe kongresinin yapılmasından önce gerçekleşecek şekilde, Genel İdare Kurulu’nca kararlaştırılır.
İlk defa kurulan İl ve İlçe teşkilatları, kurucular kurulu ile İl ve İlçe kongrelerini yapabilir.
33.2 - Bu süre iki yıldan az, üç yıldan fazla olamaz. Genel İdare Kurulu’nun yetki vermesi ve belirleyeceği kongre takvimi içinde olması şartıyla, il’e bağlı ilçelerde yapılacak ilçe kongrelerinin takvimi, ilçenin görüşü alınarak il yönetim kurulunca belirlenir.
33.3 - İlçe ve il kongrelerinde, üst kademe kongresi için seçilmesi gereken sayıda delege seçimi yapılır.
Kongre delegeliği, parti üyeliği devam etmek şartıyla, onu seçen kongrenin olağan toplantısına kadar devam eder.
33.4 - Genel İdare Kurulu, delege seçimlerinde kanun ve tüzük hükümlerine aykırılık olmasının saptanmış olmasına münhasır olmak üzere ilçe, il ve büyük kongre delege seçimlerini, ilçe ve il ölçeğine göre kısmen veya tamamen iptal edip yeniden yapılmasına, üye tam sayısının en az 2/3 çoğunluğunun oyu ile karar verebilir.
Kongre Gündemlerini Belirleme Yetkisi :
Madde 34 - Kongre gündemleri, ilgili kademe yönetim kurulunca belirlenir. Ancak en geç kongre divanı oluşturulup gündem okunduktan hemen sonrasına kadar divan başkanlığına verilmiş ve kongrede hazır bulunan delegenin en az % 5’i tarafından yapılan ilave gündem teklifleri müzakereye açılır ve yapılacak oylama sonucuna göre karara bağlanır.
Üst kademelerce belirtilen konuların, alt kademe kongre gündemine alınması zorunludur.
Kongre Delege Listesinin Seçim Kurulunca Onaylanması ve İlanı (SPK.md. 21) :
Madde 35 - İlçe ve il başkanlıkları, kongrelerinin seçilmiş ve tabii delegeler listesini kongreden en az 15 gün önce iki nüsha olarak yetkili seçim kurulu başkanlığına verirler. Bu listeye kongre gündemi ile kongrenin yapılacağı yer, gün ve saati, çoğunluk olmaması halinde en fazla 7 gün sonra yapılacak ikinci toplantıya ilişkin aynı bilgileri içeren yazı eklenir. Listenin bir örneği, kademe merkezinde ilan edilir. Bağlantı var ise, ayrıca internette yayımlanır.
Seçim kurulu başkanı, eksiklik yok ise listeyi ve eklerini onaylar. Onaylanan liste ve ekleri, kongreden 7 gün önce kongresi yapılacak teşkilat kademesi binasında askıya çıkarılmak suretiyle ilan edilir. Askı süresi 3 gündür.
İlan süresi içinde yapılacak itirazlar, yetkili seçim hakimi tarafından incelenir ve kesin olarak karara bağlanır. Bu suretle kesinleşen listelerle toplantıya ilişkin diğer hususlar, hakim tarafından onaylanarak teşkilat kademe başkanlığına gönderilir.
Böylece onaylanan liste, kademe kongresinin delege yoklama cetvelini oluşturur.
İlçe ve İl Kongresinin İlanı :
Madde 36 - İlçe ve il yönetimi; kongre gününden en az 15 gün önce internet, varsa web sayfasında, GSM mesajı, sosyal medya (facebook mesajı - twitter- whatsapp, instagram vb.), e-mail gibi bir veya birkaçı aracılığı ile yer, gün, saat ve gündemi belli edecek şekilde kongre yapılacağının duyurusunu yapar. Ulusal bir gazetede ilan mecburiyeti yoktur. Ayrıca kongrenin gün, saat ve yeri, en az 7 gün önce, gerekli güvenlik önlemlerinin alınması amacıyla yetkili mülki amirliğe bildirilir.
İlk toplantıda yeterli çoğunluk sağlanamadığı takdirde, ikinci toplantının hangi gün, yer ve saatte yapılacağı, ilanda belirtilir.
İlçe ve il kongrelerinin gazete ile ilanı zorunlu değildir. Kademe başkanlığı, kongrenin sağlıklı ve demokratik olmasını sağlayacak gerekli sözlü veya yazılı duyuruda bulunmakla yetkili ve görevlidir.
Kongre Toplantı ve Karar Yeter Sayısı :
Madde 37 - Kongreler, delege toplam sayısının en az dörtte birinin katılımı ile toplanır. İlk toplantıda yeterli katılım olmaması halinde, ikinci toplantı katılanlarla yapılır. Kongrede kararlar, tüzükte yazılı ayrık durumlar saklı olmak üzere, oylamaya katılanların salt çoğunluğu ile alınır.
Kongrenin Açılışı, Kongre Divanı, Divanın Yetki ve Görevleri :
Madde 38.
38.1 - Kongre başlamadan önce toplantı nisabının varlığı, yoklama cetvelindeki imzalar sayılmak suretiyle kademe sekreteri ve en az iki delegenin imzasını taşıyan bir tutanakla tespit edilir. Kongrenin açılışı, kongresi yapılan teşkilat kademe başkanı veya onun görevlendireceği kademe yönetim kurulu üyesi tarafından yapılır.
38.2 - Divan başkanlığı için tek aday var ise, oylaması açık yapılır. Divan Başkanlığı için birden fazla aday olması halinde divan başkanının nasıl seçileceğine Genel Kurul karar verir. Ancak, üye tam sayısının onda birinin yazılı istemi halinde divan başkanı gizli oyla seçilir.
Böyle bir durumda, gizli oylamanın gerektirdiği tedbirler derhal alınır ve üç kişiden az olmayan sayım ve tasnif kurulu açık oylama ile oluşturulur.
38.3 - Seçilen divan başkanı yönetiminde, bir divan başkan yardımcısı ile toplam sayısı tek rakamlı olmak üzere, yeteri kadar kâtip üye seçimi açık oylama ile yapılarak divan oluşturulur.
38.4 - Kongreyi, kongre başkanlık divanı adına divan başkanı yönetir. Divanda kararlar çoğunlukla alınır. Eşitlik olması halinde divan başkanının katıldığı görüş kabul edilir.
38.5 - Kongrenin düzen ve ahenk içinde yürütülmesi, parti tüzüğü ile ilgili yasa ve mevzuata uygun olarak gerçekleşmesini temin için gerekli önlemleri almak ve düzeni sağlamak, kongre gündemini icra etmek, tutanağı düzenlemek ve muhafaza etmek, kongre başkanı ve divanın yetki ve görevidir.
38.6 - Kongre divanını, divan başkanı temsil eder. Siyasi Partiler Kanunu’nun 4. Kısmında yazılı yasaklara aykırı konuşma yapan veya davranışta bulunan herkese, divan başkanı derhal müdahale ederek delege olanların oy hakkı saklı kalmak kaydıyla, salondan çıkarmak gibi gerekli önlemleri alır. Gerekli olması halinde toplantıya ara verir, dinleyici yerlerinin boşaltılmasını temin ederek, düzeni sağladıktan sonra kongreye kaldığı yerden devam edilir.
38.7 - Divan başkanı, divan tarafından onaylı kongre tutanak örneğinin bir nüshasını ekleri ile birlikte ilgili kademe başkanına, bir nüshasını ise üst kademe yönetimine teslim eder.
Kongrelerin Görev ve Yetkileri :
Madde 39 - Kongre, ilgili teşkilat kademe yönetim organının faaliyet ve hesapları ile yeni dönem bütçelerini müzakere edilip karara bağlayan, yeni yönetim organlarını ve üst kademe delegelerini seçen kuruldur.
İlgili kademenin en üst karar ve denetim organı olan kongrelerde; parti tüzük ve programı çerçevesinde yerel ve genel her türlü hizmet ve faaliyet hakkında görüşmeler yapılabilir, kararlar alınabilir.
Yönetim kurulunun ibrası, kongrede karara bağlanır. İbra oylamasına, ilgili yönetim kurulu başkan ve üyeleri katılamazlar. Görüşmelerde istek sırasına göre söz verilir. Üst kademe görevlilerine öncelik tanınır. Faaliyet ve hesap raporunda karşı oy yazısı olmayan yönetim kurulu üyesi, rapor aleyhine konuşmak için söz alamaz ve konuşamaz.
Kongrelerde aday olan özürlüler için kendilerini ifade edecek imkanlar ve ayrıca işitme özürlüler için tercümanlık gibi hizmetler, imkanlar ölçüsünde sağlanır.
İlçe ve İl Kongrelerinde Yapılacak Seçimler ve Adaylık :
Madde 40.
40.1 - İlçe ve il başkanları, ilçe ve il kademe organları seçimleri ile üst kademe delege seçimleri, gizli oy ve açık tasnif esasına göre, parti yönetmelikleri ile parti tüzüğü ve kanuna uygun olarak ilgili seçim kurulunun gözetim ve denetiminde yapılır.
40.2 - Seçim kurulu başkanı, bir başkan ve iki üyeden oluşan yeteri kadar sandık seçim kurulu oluşturur. Kurul başkanı ile bir üye memurlardan, diğer üye ise aday olmayan üyeler arasından seçilir. Her sandık için aynı şekilde ve sayıda yedek sandık kurulu belirlenir. Sandık kurulu başkanının yokluğunda, memur üye sandığa başkanlık eder.
40.3 - Kongrede yapılacak seçimler, ara verilmeksizin sonuçlanıncaya kadar devam eder.
40.4 - Seçilme yeterliliğine sahip partili her üye, kendi seçim bölgesi olan ikametgah bölgelerinden birinde, kongrede yapılacak seçimlerde aday olabilir veya aday gösterilebilir.
40.5 - Kongrelerde adaylık başvurusu, divan oluştuktan sonra belli edilmiş süre dolmadan divana yapılır. Divan başkanlığı, gündemin “seçimler” maddesinde veya daha önce aday başvurularının en son ne zamana kadar yapılabileceğini ilan eder ve ilan edilmiş saat gelince aday başvuruları için sürenin dolduğunu, varsa bu başvuruların derhal yapılması gerektiğini tekrar duyurur ve daha sonra yapılacak aday başvurularını işleme koyamayacağını ilan eder. Divan, aday başvurularını veriliş sırasına göre ayrı ayrı okumak suretiyle kongre genel kurulunun bilgisine sunar. Adaylıktan çekilme ve itirazlar varsa, karara bağlayarak adaylıkları kesinleştirir. Kesinleşmiş adaylar, okunmak suretiyle duyurulur ve ayrıca salonda uygun yerde ilan edilir. Divan tarafından onaylı liste örneği ise, hazır bulunan seçim kuruluna verilir.
40.6 - Aday listelerinin kesinleşmesi için belli edilen süre içinde yapılacak yazılı çekilme beyanları, divanca kimlik tespiti ile tutanağa geçirilir ve hazırlanacak kesinleşmiş aday listesi tutanağında belirtilir. Adaylıkların kesinleşmesinin ilanından sonra ve seçim süresince yapılacak yazılı çekilme beyanları, sayım dökümde nazara alınmaz. Ancak bunlardan seçilenler olur ise, istifa etmiş sayılırlar.
40.7 - Organ ve delege seçimleri liste yöntemine göre yapılır. Asıl ve yedek üye adaylarını gösterir şekilde “liste yöntemi” esasına uygun öneri yapılmamış ise, her organ ve delegelikler için yapılan ferdi adaylıklar tamamlanıp kesinleştirildikten sonra, divanca soyadı esasına göre çarşaf liste sıralaması yapılır. Sıralamanın hangi soyadından başlayacağı çekilecek kur’a ile belirlenir. Böylece her organ için yapılan adaylıklar, ayrı sütunlar halinde tek veya birden fazla sayfada sıralanır. İsimlerin yanına işaret konacak kare veya daire boşluklara yer verilir ve yeteri kadar çoğaltılır. Birer örneği divanca onaylı yeterli sayıdaki listeler, mühürlenmek ve oy pusulası olarak kullanılmak üzere, zarflarıyla birlikte yetkili seçim kuruluna teslim edilir.
40.8 - Çarşaf liste uygulamasında oylar, seçim kurulunca mühürlü listedeki isimlerin yanında yer alan kare veya daire içi işaretlenerek, mühürlü zarfa konduktan sonra sandığa atmak suretiyle kullanılır. Asıl ve yedekleri dahil, seçilmesi gereken sayıdan fazla veya yarısından eksik işaretli oylar geçersizdir. Sayım döküm sonucu en çok oya göre yapılacak sıralama ile asıl ve yedekler belirlenir. Eşit oy halinde seçim kurulunca kur’a çekilir.
40.9 - Adaylar, liste yöntemine uygun olarak önerilmiş ise, bu takdirde seçimler; listenin zarfa konup sandığa atılması suretiyle yapılır. Delege oyunu, listeyi aynen veya listedeki aday veya adayları çizerek dilediği ferdi adayları yazmak suretiyle kullanabilir.
40.10 - Oyların liste halinde kullanılması durumunda, listedeki adayların yarıdan fazlasının silme veya çizme sonucu boş bırakılmış, yahut organ üye sayısından fazla ilave yapılmışsa, bu oy pusulaları geçersizdir. Divan başkanınca kesinleştirilmiş aday listelerinde yer almayanlara verilecek oylar, nazara alınmaz.
40.11 - Seçimlerin, liste yöntemi uygulanmak suretiyle yapılması halinde; ferdi adayların isimleri, soyada göre sıralanır ve ayrı bir kağıda yazılarak oy kabin veya kabinlerinde asılı olmaları sağlanır.
40.12 - Adaylıkların kesinleştirilmesinden önce usulüne uygun vaki çekilmeler sonucu, organ üye tamsayısının salt çoğunluğundan fazla boşalma olan listeler, liste olma özelliğini kaybeder.
40.13 - Belde, ilçe ve il kongrelerinde bütün seçimler birlikte yapılır.
40.14 - Organ ve delege seçimleri için “liste” şartlarının varlığı halinde, aday isimlerinin baş tarafına kare veya daire oluşturulmasına gerek kalmaz. Adaylar, listede aday olarak gösterilen yere seçilmiş olurlar.
40.15 - Siyasi partilere üye olmasında yasal sakınca olmayıp, bir kamu kurum ve kuruluşunda veya bunlara bağlı şirket, teşebbüs, teşekkül, iştirak veya kuruluşlarda görev veya hizmet yapan kişiler, bu görev ve hizmetlerinden ayrılmadıkça kongrece seçimi yapılan parti organlarına başkan olarak aday olamaz veya aday gösterilemezler.
40.16 - Aralarında ikinci dereceye kadar kan veya sıhri hısımlığı bulunan partili üyeler, aynı teşkilat kademesinde eş zamanlı olarak ana kademe ve yan kuruluş kademe başkanı olamazlar.
40.17 - Bu hükümlere aykırı olarak görev alanların görevine GİK kararıyla son verilir.
Kongrelerde Oy Hakkını Kullanma Şekli :
Madde 41 - Kesinleşmiş delege listesinde yazılı olmayan delegeler oy kullanamaz.
Delege; nüfus cüzdanı, pasaport, evlenme cüzdanı, askerlik belgesi, sürücü belgesi gibi resimli ve resmi nitelikteki belgelerden biri ile veya resimli ve mühürlü üye kimlik kartı ile kimliğini ispat ettikten ve delege listesinde isminin karşısındaki yeri imzaladıktan sonra oyunu kullanılır.
Oylar, oy verme sırasında sandık kurulu başkanınca verilen, kurulca mühürlenmiş adayları gösterir listelerin zarfa konularak sandığa atılması suretiyle kullanılır. Bu işlem bittikten sonra delegenin ikinci imzası alınır ve kimlik belgesi iade edilir.
Delege oyunu bizzat kendisi kullanır. Özürlüler istediği takdirde, sandık alanında bulunan akrabalarından birinin, akrabası yoksa delegelerden birinin yardımıyla oy kullanabilir. Bir delege birden fazla özürlüye yardım edemez.
Seçimlerle İlgili İtiraz (SPK.md. 21/ 10) :
Madde 42 - Seçimin devamı sırasında yapılan işlemler ile tutanakların düzenlenmesinden itibaren 2 gün içinde seçim sonuçlarına karşı, seçim kurulu başkanına itiraz edilebilir. Bu itirazlar hakim tarafından aynı gün incelenir ve kesin olarak karara bağlanır. Hakimin kararı seçimlerin iptali ve yenilenmesi yönünde ise, bir aydan az ve iki aydan fazla olmayacak bir süre içerisinde, hakimin belirleyeceği tarihte sadece seçim yapılır.
Kongre Sonuçları ve Tutanaklarının Üst Organa Bildirilmesi :
Madde 43 - İlçe başkanları, kongre divan başkanı tarafından kendisine tevdi olunacak ilçe kongresi tutanak örnekleri ile kongrede yapılan seçim sonuçlarını gösteren seçim kurulu tutanak örneğini, itiraz süresi geçtikten, itiraz edilmiş ise sonuçlandıktan hemen sonra Teşkilat Başkanlığı’na gönderilmek üzere il başkanlığına verir. İl başkanlığı da il kongresiyle ilgili aynı bildirimi yapar. İl ve ilçe başkanları ayrıca Siyasi Partiler Kanunu’nun ilgili maddesinde belirtilen ana kademe ve yan kuruluş organları ile ilgili resmi bildirimleri mülki makamlara en geç 15 gün içinde yaparlar. Beldelerde tüm bildirimler, beldenin bağlı olduğu İlçe Başkanlığınca yapılır.
İlçe ve İl Kongrelerinin Olağanüstü Toplanması :
Madde 44 - İlçe ve il kongrelerinin olağanüstü toplanması, Genel İdare Kurulu kararıyla veya kademe delege tam sayısının 1/5’ inin parti içi demokrasi hakem kurulunda veya noterlikte tevsik edilmiş yazılı isteği ile yapılır.
Şartların oluşması halinde, kademe yönetim kurulunun gerekli hazırlıkları yaparak talebin tebliğinden itibaren 45 gün içinde olağanüstü kongreyi toplaması zorunludur.
Olağanüstü toplantının gündemi, toplantıyı talep edenlerce belirlenir. Gündemin neden ibaret olduğu karar veya talep yazısında belirtilir. Olağanüstü toplantı gündemine başka gündem maddesi eklenemez. Ancak kademe başkan ve yönetim kurulu ile üst kademe delege seçimlerinin olağanüstü kongre ile yenilenebilmesi talebinin beldelerle ilgili olması halinde il yönetim kurulunun, ilçe ve il yönetim kurulları ile ilgili olması halinde ise Genel İdare Kurulu’nun onayı gereklidir.
Alt Kademenin Üst Kademe Kongresinde Temsili :
Madde 45 - Üst kademe kongresinin yapıldığı tarihe göre, kongresi yapılmamış olmakla birlikte azami seçilmişlik süresi olan üç yıl dolmamış ise alt kademe, var olan delegeleriyle üst kademe kongresinde temsil olunur. Ancak, yetkili makamca kongre tarihinin belirlenmiş olmasına karşın belirlenen kongre takvim süresi içinde kendi kademesinin kongresini yapmamış olan ilçe veya il teşkilatı, üst kademe kongresinde delege ile temsil olunamaz.
BEŞİNCİ AYIRIM
İLÇE VE İL YÖNETİM KURULLARINA İLİŞKİN ORTAK HÜKÜMLER
Kurucu Yönetim Kurulları :
Madde 46 - İlçe ve il kademe teşkilatlarının ilk kuruluşları Genel İdare Kurulu’nca atama ile sağlanır. Genel İdare Kurulu’nca Teşkilat Başkanlığına verilen yetki ile Teşkilat Başkanlığı atama ve işten el çektirme yapabilir. Önce kademe başkanı atanan kişiye “yetki” belgesi verilir. Bu kişinin oluşturacağı listenin, merkezce onaylanması ile kurucu yönetim kurulu oluşmuş olur.
Kurucu yönetim kurulları, el çektirilme nedenleri ayrık olmak üzere, kendi kademelerinin kongrelerine kadar tüzüğün kurula verdiği hak ve yetkileri kullanırlar.
Yönetim Kurullarının Toplantı ve Karar Oylamaları :
Madde 47 - İlçe ve il yönetim kurulları, ayda en az iki defa olmak üzere üye mevcudunun salt çoğunluğu ile olağan toplantı yapar. Kararlar, bu tüzükte aksine hüküm yoksa, toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile alınır. Oylarda eşitlik olması halinde başkanın katıldığı görüş kabul edilmiş sayılır.
Yönetim kurulları, kurul başkanının veya kurul üye tam sayısının 1/3’ünün talebi halinde olağan üstü toplanırlar. Olağanüstü toplantılarda sadece toplantı nedeni olan konular görüşülür.
Yönetim kurulu kararları karar defterine yazılır veya bilgisayar çıktısı alınarak bu deftere yapıştırılır ve toplantıya katılan üyeler tarafından imzalanır. Karara muhalif kalanlar, “muhalifim” şerhi ile yetinebilecekleri gibi muhalefet nedenlerini de yazabilirler.
Kademelerde Partinin Temsili :
Madde 48 - Belde, ilçe ve il başkanları, görevli oldukları kademelerde parti teşkilatını temsil ederler. Temsil ettikleri teşkilatın hesap işlerine ait belgeleri muhasip üyesi ile birlikte imza ederler.
Başkanın yokluğunda teşkilat, protokol sırasındaki başkan yardımcısı tarafından temsil olunur.
İlçe ve İl Yönetim Kurullarının Görev ve Yetkileri :
Madde 49 - İlçe ve il yönetim kurulları, teşkilat kademelerinde parti faaliyetlerinin, parti tüzüğü ve yasal mevzuata uygunluğunu gözetir, denetler, koordinasyon sağlar, tüzüğün verdiği yetki ve görevleri ifa ederler.
Partinin program ve faaliyetinin tanıtım ve gelişimi için tüzüğe uygun gerekli her tür çalışma ve faaliyette bulunurlar. Yapılacak iş ve amaca göre dar veya geniş kapsamlı toplantılar düzenleyebilirler. Partinin ilkeleri doğrultusunda amaçlarını gerçekleştirmek üzere, parti içi veya dışından uzman kişilerden geçici veya sürekli çalışma grupları ve komisyonlar oluşturabilirler.
Doğacak durum ve gereklere göre, bir üst yönetimin olurunu almak kaydıyla toplantılar, miting, panel, seminer, sempozyum ve benzeri etkinlikler düzenleyebilir ve partinin program ve hedeflerini tanıtmak ve bilgilendirmek amacıyla gerekli gördükleri içe dönük veya dışa açık toplantılar yapabilirler.
Kongrelerle ilgili gerekli hazırlık ve uygulama çalışmaları, ilgili tüm işlemler, seçim kurullarına veya ilgili idari birimlere ait tüm bildirimler; ilgili kademe başkanı tarafından veya onun nezareti altında gerçekleştirilir.
Alt kademeler, üst kademelerin emir ve talimatlarına, parti yönetmeliği ile tüzüğüne ve yasa hükümlerine uygun iş ve işlem yapmakla yükümlüdürler. Yazışmalarını, acil durumlar hariç, kademe silsilesine göre yaparlar.
Kurul Üyesinin İstifa Etmiş Sayılma Hali :
Madde 50 - Olağan toplantılar ile gün ve zamanı bildirilmiş olağanüstü toplantılara bir yıl içinde peş peşe 3 veya bir yıl içinde 6 kez özürsüz olarak katılmayan üye, kurul üyeliğinden istifa etmiş sayılır. Ancak bu madde hükmü, üst kademece belirlenmiş kongre takvimi süresince uygulanmaz.
Yönetim Kurulu Başkan ve Üyeliklerinde Boşalma :
Madde 51 - İlçe veya il yönetim kurulu asil ve yedek üyelerinin, nedeni ne olursa olsun toptan çekilmeleri halinde boşalan kurul yerine, Genel İdare Kurulu’nca atama yolu ile yeni kurul oluşturulur. Genel İdare Kurulunca (GİK) atama yoluyla oluşturulan kurul kırkbeş (45) gün içinde olağanüstü kongreye gider. Atanan kurul kırkbeş (45) günden sonra ikinci defa atanamaz. Ancak, Yüksek Seçim Kurulunca (YSK) seçim takvimi açıkladıktan sonra Genel İdare Kurulunun (GİK) kararıyla kırkbeş (45) günlük süre seçim sonuna kadar ertelenebilir.
Atanan kurul, seçilmiş kurulun hak ve yetkilerini kullanır. Kısmi boşalmalarda, boşalan üyelikler yedeklerin sırayla çağrılmalarıyla doldurulur. Yedeklerin katılımından sonra, kurulun üye mevcudu; üye tam sayısına göre salt sayının altına düşmüş ise, kurul boşalmış sayılır. Bu takdirde yukarıdaki fıkraya göre yeni kurul oluşturulur. Sadece kademe başkanına işten el çektirilmesi veya herhangi bir nedenle başkanlığın boşalması hallerinde, kademe kendi arasından gizli oyla başkanı seçer, kademe içindeki anlaşmazlık durumunda Genel İdare Kurulu (GİK) başkan atar.
İşten El Çektirme Nedenleri :
Madde 52 - Kademelerde görev alanların görevden uzaklaştırılmalarını gerekli kılan haller:
52.1 - Siyasi Partiler Kanunu, Parti Tüzüğü ve yönetmelikleri uyarınca tutulması gerekli defter ve kayıtların usulüne uygun olarak tutulmaması, defter ve belgelerin muhafaza edilmemesi, kayıtlar üzerinde kasıtlı olarak tahrifat yapılmış olması, muhasebe ile ilgili belgelerin zamanında Genel Merkez’e gönderilmemiş olması,
52.2 - Organlara seçilenlerin kimliklerini içeren belgenin süresi içinde en büyük mülki amirliğe gönderilmemiş olması,
52.3 - Ülke ve parti çıkarlarını ihlal edici davranışlar sergilenmesi veya parti üyeliğinden ihracı gerektiren bir eylem veya işlemde bulunulması, hallerinden birinin vukuunda, Genel İdare Kurulu, ilçe ve il başkanı ile yönetim kurullarına kısmen veya tamamen işten el çektirmeye yetkilidir. Belde başkan ve yönetimi hakkında aynı yetki il yönetim kurulunca kullanılır.
İşten El Çektirmenin Usul ve Esasları :
Madde 53.
53.1 - İşten el çektirmeyi gerektiren bir durumu tespit eden il yönetim kurulu, ilçe başkanı veya ilçe yönetim kurulunun kısmen veya tamamen işten el çektirilmelerini Genel İdare Kurulu’ndan; ilçe yönetim kurulu ise belde başkanı veya belde yönetim kurulunun kısmen veya tamamen işten el çektirilmelerini il yönetim kurulundan talep edebilir.
53.2 - El çektirme talebini içeren kurul kararlarının, en az üye tam sayısının salt çoğunluğu ve gizli oylama ile alınmış olması gerekir. Karara, el çektirmeyi gerekli kılan olayın değerlendirmesini ve delillerini içeren gerekçeli bir rapor da eklenir.
53.3 - Belde ile ilgili ilçe yönetiminin talebi üzerine il yönetim kurulu, ilçe ile ilgili il yönetiminin talebi üzerine Genel İdare Kurulu; gerek görürlerse inceleme yaptırarak talebi karara bağlarlar.
53.4 - Genel İdare Kurulu aynı nedenlere bağlı olarak re’sen ilçe ve il başkanları ile yönetim kurullarına kısmen veya tamamen işten el çektirebilir.
53.5 - Yönetim kurullarının asıl ve yedek üyeleri ile birlikte tamamının işten el çektirilmesi halinde, el çektirme kararı veren organ, aynı kararla veya makul sürede geçici yönetim kurulunu oluşturur ve ilgililere tebliğini sağlar.
53.6 - Sadece başkan veya yönetim kurulunun kısmen işten el çektirilmesi halinde boşalan üyelik, Tüzüğün 51. maddesine göre doldurulur.
53.7 - İşten el çektirme kararı, Siyasi Partiler Kanunu’ndaki istisnalar ayrık olmak üzere, gizli oylama ile alınır. Karar yeter sayısı, kurul üye tam sayısının en az 2/3 çoğunluğudur.
53.8 - Usulüne uygun olarak alınmış el çektirme kararları, parti içi işlemler açısından kesindir.
53.9 - İşten el çektirme kararlarına karşı yargısal denetim yolu açıktır. Yargısal denetimde yetkili yargı mercii, işten el çektirilenin görev yaptığı yer mahkemesidir. İşten el çektirme kararına karşı yargı yoluna başvurmak, kararın yürütülmesini durdurmaz.
53.10 –İşten el çektirmeye yetkili kurullar bu yetkilerini devredemezler.
Geçici Kurullar ve Olağanüstü Kongrenin Toplanması (SPK.md.19/f.5, md.20/f.8) :
Madde 54 - Geçici kurullar, alt kademe organlarının tamamen veya organ sayılma niteliğini sona erdirecek sayıda üyenin işten el çektirilmeleri halinde oluşturulan yeni kurullardır.
Geçici kurullar, seçilmiş kurulların hak ve yetkilerini kullanırlar. İşten el çektirme kararının tebliğinden itibaren 30 gün içinde ilçe kongresi, 45 gün içinde ise il kongresi toplanarak yeni yönetim kurulunu seçer. Kongre; yeni delege seçimi yapılmış değilse, eski delegelerle toplanır. Bu şekilde seçilen yeni yönetim kurulunun görev süresi, ilgili kademenin olağan kongresine kadar devam eder.
Yukarıda sözü edilen kongre, kademenin olağan kongre dönemi ve takvimine uygun zamanda ise, ona göre hazırlanılır ve normal kongre gündemine uygun olarak yapılır.
ALTINCI AYIRIM
MERKEZ TEŞKİLATI (SPK.md.13)
A - BÜYÜK KONGRE (SPK.md.14)
Büyük Kongre, Görev ve Yetkileri (SPK.md. 14/5) :
Madde 55 - Büyük Kongre, partinin en üst karar ve denetim organı olup bu sıfatla;
55.1 - Parti Genel Başkanını, Genel İdare Kurulu (GİK) ile Yüksek Haysiyet Divanı (YHD) ve Merkez Danışma Kurulu’nun (MDK) asıl ve yedek üyelerini gizli oylama ile seçmek,
55.2 - Partinin tüzük ve programında değişiklik yapmak, gelir-gider ve kesin hesabını kabul veya reddetmek, Genel İdare Kurulu’nun faaliyet raporunu müzakere edip karara bağlamak,
55.3 - Toplumu ve devleti ilgilendiren konularla, kamu faaliyetleri ve parti politikaları hakkında genel nitelikte olmak kaydıyla temenni niteliğinde veya bağlayıcı kararlar almak,
55.4 - Partinin tüzel kişiliğinin feshine, başka parti ile birleşmesine karar vermek, fesih kararı vermesi halinde parti mallarının tasfiyesi ve intikal şekli ve yerini karara bağlamak,
55.5 - Kanun ve tüzükte verilen diğer görevleri ifa etmek, gündeminde yer alan konuları müzakere edip karara bağlamak, Büyük Kongre’nin yetki ve görevidir.
Büyük Kongre Delegeleri :
Madde 56 - Büyük Kongre, il kongrelerince seçilmiş delegeler ile tabii delegelerden oluşur. Seçilmiş delegeler toplamı, TBMM üye tam sayısının iki katından fazla olamaz.
56.1 - Büyük Kongre’nin Seçilmiş Delegeleri.
Hangi ilin kaç adet seçilmiş delege ile büyük kongrede temsil olunacağı, aşağıda yazılı usul ve esaslara göre belirlenir.
Seçilmesi gereken toplam delege sayısının yarısı olan 600 delegelik, illerden seçilecek milletvekili sayısına göre illere tahsis edilir. Tahsisten sonra kalan delege sayısının, partinin son milletvekili genel seçiminde almış olduğu toplam oya bölünmesiyle kat sayı elde edilir. Kat sayının, partinin ilde almış olduğu toplam oyla çarpımı sonucu bulunacak rakam ile yapılmış tahsisin toplamı, o il kongresinde seçilecek büyük kongre delege sayısını teşkil eder.
Büyük Kongre’nin yapılacağı tarihe göre, partinin katıldığı genel seçim olmamış veya partinin seçimlere katılmamış olması gibi hallerin varlığında, her il, seçmesi gereken milletvekili sayısının iki katı delege ile büyük kongrede temsil olunur.
İl kongrelerinde, ilin kaç adet büyük kongre delegesi seçeceği, kongre seçim takvimine karar verildiğinde Teşkilat Başkanlığı’nca hesaplanır ve Genel İdare Kurulu’nca onaylandıktan sonra il başkanlıklarına bildirilir. Hatalı hesaplamalar, aynı yöntemle düzeltilir.
56.2 - Büyük Kongre’nin Tabii Delegeleri (SPK.md. 14/f.3) :
Yüksek İstişare Kurulu, Genel Başkan, Genel İdare Kurulu üyeleri, Merkez Danışma Kurulu üyeleri, Yüksek Haysiyet Divanı başkan ve üyeleri, üyeliği devam eden Parti Kurucuları ile Partili bakan ve milletvekilleri Büyük Kongre’nin tabii delegeleridir. Tabii delegeler, seçilmiş delegelerin % 15’inden fazla olamaz. Tabii delegelerin, seçilmiş delegelerin % 15’inden fazla olması durumunda, Genel İdare Kurulu kimlerin tabii delege olacağına karar verir.
56.3 - Büyük Kongre’nin Onur Üyeleri : Parti ile üyelik bağı devam etmek kaydıyla, genel başkanlık, başbakanlık, bakanlık, TBMM üyeliği, Genel İdare Kurulu üyeliği ve Yüksek Haysiyet Divanı başkan, Büyük Kongre’nin onur üyesidirler. Bunlar kongrede söz alabilir, fakat delegelik sıfatları olmadıkça oy kullanamazlar.
Büyük Kongre’yi Olağan Toplama Yetkisi ve Zamanı :
Madde 57 - Büyük Kongre’yi olağan toplama yetkisi Genel İdare Kurulu’na aittir. Genel İdare Kurulu, iki yıldan az, üç yıldan fazla olmamak kaydıyla Büyük Kongre’yi toplamak zorundadır.
Büyük Kongre Gündemi ve Delege Listesinin İlanı :
Madde 58 - Büyük Kongre’nin gündemi, Genel İdare Kurulu’nca hazırlanır. Kongrenin tarihi, yeri ve saati, nisap olmaz ise ertesi gün yapılacak ikinci toplantının tarih, yer ve saati, en az 15 gün önce internet, varsa web sayfasında, GSM mesajı, sosyal medya (facebook mesajı - twitter- whatsapp vb.), e-mail gibi bir veya birkaçı aracılığı ile yer, gün, saat ve gündemi belli edecek şekilde Büyük Kongre’nin yapılacağının duyurusunu yapar. Ulusal bir gazetede ilan mecburiyeti yoktur.
Ayrıca Kongre’nin tarih, yer ve saati; gerekli güvenlik önlemlerinin alınması için, en az 7 gün önce yetkili mülki amirliğe bildirilir.
Genel Merkez Teşkilat Başkanlığı, seçilmiş ve tabii delegeler belli olacak şekilde, Büyük Kongre delege listesini ve gündemi, yetkili kılınmış seçim kuruluna kongreden 15 gün önce vermek suretiyle, tüzüğün 35. maddesinde belirtilen askı ve işlemleri, Büyük Kongre açısından aynen ikmal eder. Böylece yetkili seçim kurulunca onaylanarak kesinleşen liste, Büyük Kongre’nin delege yoklama çizelgesini oluşturur.
Tüzüğün, Büyük Kongre Hakkında Uygulanacak Diğer Hükümleri :
Madde 59 - Büyük kongrenin toplantı yeter sayısı, büyük kongre üye tam sayısının salt çoğunluğudur. İlk çağrı üzerine yapılan toplantıda toplantı yeter sayısı bulunamıyorsa, ikinci çağrı üzerine yapılacak toplantıda toplantı yeter sayısı aranmaz. Büyük Kongrenin karar yeter sayısı, hazır bulunan üyelerin salt çoğunluğudur.
Genel Başkan’ın Açılış Konuşması ve Komisyon Oluşturulması :
Madde 60.
60.1 - Büyük Kongre’de kongre divanı oluşup gündem okunduktan sonra, gündemdeki sırasına göre konuşmasını yapmak üzere Genel Başkan’a söz verilir.
60.2 - İşin önem ve niteliği itibariyle gündemde komisyon kurulmasına yer verilmiş veya usulüne uygun teklifle komisyon kurulması gündeme alınmış ise divan, Genel Başkan’ın konuşmasının ardından, genel kurulda aksine bir karar alınmazsa, beşer kişiden oluşacak komisyon üyelerinin seçimini, açık oylama ile gerçekleştirir. Her komisyon, bir başkan, bir sözcü ve bir raportör seçerek çalışma yapar.
60.3 - Komisyonların çalışma zamanı, gündem maddelerinin görüşülmesini aksatmayacak şekilde, divan heyeti tarafından belirlenir. Belirlenmiş sürede raporun hazırlanıp sunulmamış olması, tek başına kongrenin uzaması nedeni olarak öne sürülemez.
60.4 - Komisyonlar, üye tam sayısı ile toplanır ve salt çoğunlukla karar alır. Her delege, çalışmaları aksatmayacak şekilde komisyon çalışmalarına katılıp görüş beyan edebilir. Komisyon belli edilmiş süre içinde raporunu hazırlar ve genel kurula sunulmak üzere kongre divan başkanlığına teslim eder. Komisyon raporları görüşülür ve oylanır. Genel kurulca kabul edilen komisyon raporları, genel kurul kararı niteliği kazanır.
60.5 - Büyük Kongre çalışmalarıyla ilgili olarak Genel İdare Kurulu, belli konuların daha önce oluşturulacak komisyonlarca incelenmesini ve rapora bağlanmasını kararlaştırabilir. Bu takdirde ilçe, il, merkez ve yan kuruluşları temsil edecek şekilde büyük kongre delegesi sıfatını taşıyanlar arasından Genel İdare Kurulu’nca 5 kişilik komisyon oluşturulur. Komisyonlar bu şekilde oluşturulmuş ise, genel kurulda sadece raporların müzakeresi ve oylaması yapılır.
Gündem Maddelerinde Değişiklik ve Kongre Müzakereleri (SPK.md.14 / f.son ) :
Madde 61.
61.1 - İlan edilmiş gündem maddeleri arasında sıra değişikliği veya başka bir konunun gündeme alınması, genel kurul kararıyla mümkündür.
61.2 - Gündem değişikliği taleplerinin görüşülüp karara bağlanabilmesi için, yazılı olarak kongre açılış başkanlığına veya gündemin okunmasından hemen sonra divana verilmiş olması zorunludur.
61.3 - Parti tüzük ve programında değişiklik yapılmasına ilişkin veya parti politikalarını ilgilendiren gündem maddesi tekliflerinin müzakereye açılabilmesi için, bu tekliflerin, genel başkan veya Genel İdare Kurulu yahut Büyük Kongre delegelerinin en az yirmide biri tarafından önerilmiş olması gerekir.
61.4 - Siyasi Partiler Kanunu’nun 14. maddesinin son bendinin ikinci cümlesinde yer alan konularla ilgili müzakere şartı oluşan teklifler, Büyük Kongre’nin seçeceği bir komisyonda görüşüldükten sonra komisyon raporu ile birlikte incelenir ve karara bağlanır.
61.5 - Seçimler, gündemin “kapanış” şeklinde son maddesi hariç gündemin en son maddesi olarak yapılır.
61.6 - Görüşmeler, gündem sırasına göre yapılır. Müzakerelere katılım, talep sırasına göre yürütülür. Yüksek İstişare Kurulu sözcüsüne, Parti Genel Başkanı’na, Genel İdare Kurulu adına söz isteyen kurul üyesine, komisyon başkanı ve sözcülerine, konuşma taleplerinde öncelik verilir.
61.7 - Faaliyet raporuna muhalefet şerhi bulunmayan Genel İdare Kurulu üyesi, faaliyet raporu aleyhine söz alamaz ve konuşamaz.
61.8 - Büyük Kongre için tek bir gün öngörülmüş ise, kongre, gündem maddeleri bitinceye kadar aralıksız devam eder.
Büyük Kongre’de Yapılacak Seçimler (SPK.md. 21) :
Madde 62 - Genel başkan, Genel İdare Kurulu, Merkez Danışma Kurulu ve Yüksek Haysiyet Divanı asil ve yedek üye seçimleri, yargı gözetim ve denetimi altında gizli oy, açık tasnif esasına göre Büyük Kongre delegelerince seçilir. Yetkili Seçim Kurulu Başkanı, Tüzüğün 40.2. maddesinde belirtilen nitelik ve sayıda yeteri kadar sandık seçim kurulu oluşturur.
Büyük Kongre’de Adaylık ve Seçim Hazırlıkları :
Madde 63.
63.1 – Kişiler, Büyük Kongre delegesi olsun veya olmasın, parti organlarına aday olabilir veya aday gösterilebilir.
63.2 - Genel Başkanlığa aday olabilmek için, Büyük Kongre delegelerinin tam sayısının en az yüzde beş (% 5) yazılı önerisi gerekir. Bu öneri divan başkanlığına sunulur. Aynı kişi, aynı kongrede seçimi yapılacak farklı organlara aynı anda aday olamaz ve aday gösterilemez. Böyle bir durumda, divan başkanı tarafından adaya tercih yapması gerektiği bildirilir. Tercihini belli etmeyen adayın hiçbir adaylığı işleme konmaz.
63.3 - Büyük Kongrede; Genel Başkan seçimi hariç, diğer bütün seçimler aynı anda ve birlikte yapılır.
63.4 - Tüzüğün, aday ve organ seçimlerine ilişkin 46. maddesinin, yukarıda yazılı olanlara aykırı olmayan hükümleri, Büyük Kongre seçimlerinde de aynen uygulanır.
63.5 - Büyük Kongre delegesi birden fazla kişiyi genel başkan adayı olarak gösteremez.
Büyük Kongre’nin Olağanüstü Toplanması (SPK.md. 14/f.6)
Madde 64 - Büyük Kongre;
Genel Başkan’ın,
Genel İdare Kurulu’nun,
Büyük Kongre delegelerinin en az beşte birinin (1/5) yazılı talebi üzerine olağanüstü toplantıya çağırılır.
Olağanüstü toplantılarda gündem dışında başka konu görüşülemez.
Delegeler tarafından yapılacak olağanüstü toplantı talepleri ile gündem ve delege imzalarının noter onaylı olması zorunludur. Bu taleplerin aynı konuyu içerir olması yeterli olup ayrı zamanlarda ve parçalı olmaları talebin geçerli olmasına engel olarak yorumlanamaz. Ancak, işlem görmüş ve yeterli sayıya ulaşamamış talepler, sonraki başka bir toplantı isteminde imza eksikliğini gidermek için kullanılamaz. Şartların oluşması halinde Genel İdare Kurulu, olağanüstü kongreyi bir hafta içinde ilan ederek çağrı tarihinden itibaren en geç 45 gün içinde yapmak zorundadır. Genel Başkanlığın, Genel İdare Kurulu’nun, Merkez Danışma Kurulu’nun veya Yüksek Haysiyet Divanı’nın herhangi bir sebeple boşalması hali dışında seçimin olağanüstü toplantı sebebi olabilmesi için Genel Başkan’ın veya Büyük Kongre delege tamsayısının salt çoğunluğunun yazılı talebi gerekir.
Büyük Kongre Tutanakları :
Madde 65 - Seçim kurulunca ilan edilen seçim sonuçları ile kongreye ait bütün tutanak ve belgeler, divan üyelerinin imzalarını taşıyan bir tutanağa bağlanarak divan başkanı tarafından dizin listesi ekinde parti genel başkanına tevdi olunur.
Büyük Kongre Seçimleriyle İlgili İtiraz (SPK.md. 21/10, 11) :
Madde 66 - Seçimin devamı sırasında yapılan işlemler ile seçim sonuçlarına karşı tutanakların düzenlenmesinden itibaren iki gün içinde seçim kurulu başkanına itiraz edilebilir. Bu itirazlar hakim tarafından aynı gün incelenir ve kesin olarak karara bağlanır.
Hakimin kararı, seçimlerin iptali ve yenilenmesi yönünde ise, seçimler için belirleyeceği günde, kongrede kesinleşmiş aday listelerine göre sadece seçimler yapılır.
B – YÜKSEK İSTİŞARE KURULU
Yüksek İstişare Kurulu’nun Oluşumu ve Çalışma Esasları :
Madde 67 - Yüksek İstişare Kurulu, 3 dönem DOĞRU PARTİ Genel Başkanlığı yapmış, DOĞRU PARTİ milletvekilliği, Bakanlık yapmış ve Yüksek İstişare Kurulu’nun, DOĞRU PARTİ’ye verdiği hizmetler değerlendirilerek oylama sonucu Kurula girmesi onaylanan üyeler tarafından oluşur. Kurulun çalışma şekli, üye sayısı ve üye seçimleri, “Yüksek İstişare Kurulu Üyelerinin Seçimi ve Çalışması Yönetmeliği”nde belirtilir.
C - GENEL İDARE KURULU (GİK) (SPK.md. 16)
Genel İdare Kurulu’nun Oluşumu ve Çalışma Esasları :
Madde 68.
68.1 - Genel İdare Kurulu, Büyük Kongre’den sonra partinin en üst karar ve yönetim organı olup Büyük Kongre tarafından gizli oyla seçilen elli (50) üyeden oluşur. Ayrıca yirmi beş (25) yedek üye seçilir.
68.2 – Genel İdare Kurulu’nun görev süresi, seçimli olağanüstü toplantı yapılmadığı sürece, Büyük Kongre’nin normal olağan toplantısına kadar devam eder. Kurul’un üyeliklerinde boşalma olması halinde, sıradaki yedek, genel başkan tarafından davet edilir.
68.3 - Parti Genel Başkanı, Genel İdare Kurulu’nun başkanıdır. Genel Başkan’ın yokluğunda protokol sırasındaki Genel Başkan Yardımcısı başkanlık eder.
68.4 – Genel İdare Kurulu, kanun ve tüzükte yer alan toplantı ve karar yeter sayısı ile oylama şekline ilişkin ayrık durumlar dışında, üye tam sayısının salt çoğunluğu ile toplanır, toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile karar alır. Oylamalar, gizlilik kararı alınmamış ise, açık oylama şeklinde yapılır. Açık oylama sonucunun eşit olması halinde, Genel Başkan’ın katıldığı görüş kabul edilmiş sayılır. Gizli oylama sonucunun eşit olması halinde, oylama iki kez daha tekrarlanır. Eşitlik bozulmaz ise, sonraki toplantıda konu bir kez daha oylanır. Eşitlik yine bozulmazsa, oylama konusu reddedilmiş sayılır.
68.5 – Genel İdare Kurulu, en az ayda bir olağan toplantı yapar. Olağan toplantıların zaman, yer ve tarihleri, kurulca kararlaştırılır. Kurul, Genel Başkan’ın veya Genel İdare Kurulu üye tam sayısının 1/3’ünün talep etmesi hallerinde olağanüstü toplanır. Olağan üstü toplantının tarihi ile yer ve zamanı üyelere duyurulur. Bir yıl içinde peş peşe 3 veya bir yıl içinde 6 kez özürsüz olarak toplantılara katılmayan üye, Kurul üyeliğinden istifa etmiş sayılır. Bu durumun Kurul tarafından tespitinden sonra, üyelik boşalmasına ilişkin tüzük hükmü uygulanır.
68.6 – Genel İdare Kurulu gündem esasına göre müzakereler yapar, kararlar alır. Kurul üyelerinin her biri, gündem teklifinde bulunabilir. Karşı görüş olması halinde yapılacak oylama sonucuna göre işlem yapılır.
Genel İdare Kurulu’nun Görev ve Yetkileri :
Madde 69 - Partinin seçimle görev üstlenmiş teşkilat kademe organlarının, kademe sırasına göre bağlı oldukları Genel İdare Kurulu;
69.1 - Parti tüzük ve programını ve Büyük Kongre kararlarını uygulamak, uygulatmak, partinin bütün teşkilatını uyum içinde, verim ve etkinliği sağlayıcı tedbirler alarak aktif kılmak, tabandan tavana gerekli koordinasyonu sağlamak,
69.2 - Parti politikalarının gerekli kıldığı dokümanları hazırlamak, yürürlüğe koymak, ihtisas komisyonları ve çalışma büroları oluşturmak, bunların çalışma usul ve esaslarını belirlemek veya belirleyeceği çerçeveye göre uygulama yapması için Başkanlık Divanı’na (BD) yetki vermek,
69.3 - Parti teşkilat kademeleri ve kademe organlarının demokratik kurallara göre oluşumlarını sağlamak amacıyla, yasalar çerçevesinde gerekli gördüğü her türlü düzenlemeyi yapmak, tedbirler almak, Büyük Kongre takvimini ve gündemini belirlemek, Büyük Kongre’nin disiplin ve uyum içerisinde yapılmasını sağlamak, il ve ilçe yönetim kurullarının üye sayısını Büyük Kongre’den evvel gerektiğinde artırmak veya azaltmak,
69.4 - Gerek görülen yerlerde teşkilat kurmak, partinin ilke ve hedeflerini tanıtıp yaymak için gerekli çalışmaları planlamak, uygulamak ve uygulatmak,
69.5 - Partinin ilke ve hedefleri ışığında, Türkiye ve dünya siyaseti ölçeğinde, öncelikle parti kademelerinde görev almış olanların ve parti üyelerinin eğitim ve bilgilenmeleri ve demokrasi kültürünün gelişmesi ve yerleşmesi amacıyla, siyaset okulu veya siyaset enstitüsü oluşturmak gibi gerek göreceği her tür yasal ve siyasal çalışmalar yapmak, yaptırmak,
69.6 - Ülke ve dünyadaki belli sorunlar hakkında parti görüşünü belirlemek, bu görüşleri kamuoyuna açıklamak, bu anlamda gerekli olması halinde TBMM Parti Grubu ile ortak toplantılar yapmak,
69.7 - Partinin çalışma ve faaliyetlerinin planlamasını yapmak ve bu planlar için gerekli harcamaların bütçelerini hazırlamak, hazırlatmak,
68.8 - Kademelerden gelen görev ve yetkisi içindeki teklifleri incelemek, karara bağlamak, görevi dışında olanları takip etmek ve ilgili kademeyi bilgilendirmek,
69.9 - Bütün seçimlerle ilgili gerekli kararları almak, milletvekilliği, belediye başkanlığı, belediye ve il genel meclisleri için partiden aday olanlar hakkında yetkilerini kullanmak,
69.10 - Seçimlerle ilgili her tür seçim mekanizması ile çalışma yöntem ve stratejilerini belirlemek, partinin seçim çalışmalarını ve seçimleri sevk ve idare etmek, ettirmek,
69.11 - Partinin çalışma raporu, bütçenin kesin hesap ve bilançoları ile diğer gündem maddelerini inceleyip onaylamak ve Büyük Kongre’ye sunmak,
69.12 - Partinin çalışma ve amaçlarına uygun olarak taşınılır alım ve satımına ve taşınmaz mal alımına, işletilmesine, mevcut varlıkları üzerinde lehte veya aleyhte her tür ayni veya borçlandırıcı takyitler oluşturulmasına karar vermek,
69.13 - Zorunlu nedenler dolayısıyla Büyük Kongre’nin toplanamadığı hallerde, partinin hukuki varlığını sona erdirmek, tüzük ve program değişiklikleri hariç, gerekli görülen bütün kararları almak,
69.14 - Genel Başkan’ın teklifi üzerine Başkanlık Divanı ile alt kademeler yürütme organlarının üye sayısını belirlemek, gerektiğinde artırmak veya azaltmak,
69.15 - Partinin yasalar çerçevesinde uluslararası kuruluşlara üyeliğini ve Tüzüğün 20. maddesine göre yurt dışı temsilcilik önerilerini karara bağlamak,
69.16 - İki Büyük Kongre arasında, Siyasi Partiler ve Seçim Kanunları ile diğer ilgili mevzuatın, parti tüzük ve programının yasaklamadığı her alanda, parti ve dolayısıyla ülke çıkarının gerekli kıldığı bütün yetkileri kullanıp kararlar almak, uygulamak veya uygulatmak gibi görevler yapar, yetkiler kullanır.
Genel İdare Kurulu, yukarıda belirtilen görevlerini yaparken ihtiyaç duyduğu konularda Merkez Danışma Kurulu’ndan denetleme, inceleme ve raporlama yapmalarını isteyebilir.
D - BAŞKANLIK DİVANI (BD) (SPK.md. 16)
Başkanlık Divanı’nın Oluşumu ve Çalışma Esasları :
Madde 70.
70.1 - Başkanlık Divanı, Kongrede seçilmiş Genel İdare Kurulu üyeleri içinden seçilen Genel Başkan Yardımcıları, Genel Sekreter ve Genel Başkan’dan oluşur. Başkanlık Divanı Parti’nin en üst icra kuruludur. Genel Başkan, Başkanlık Divanı’nın üyelerini Genel İdare Kurulu üyeleri arasından atar. Başkanlık Divanı, Genel İdare Kurul gündemini belirler. Divan toplantıları üye tam sayısının salt çoğunluğuyla yapılır ve kararlar üye tam sayınının salt çoğunluğuyla alınır. Başkanlık Divanı üyeleri atandıkları usulle görevden alınabilir. Başkanlık Divanı üyeleri kendilerine yedi (7) yardımcı seçebilirler.
70.2 - Genel Başkan Başkanlık Divanı’nın başkanıdır. Genel Başkanın yokluğunda protokol sırasındaki Genel Başkan Yardımcısı başkanlığında toplanır.
70.3 - Başkanlık Divanı, Genel Başkan başkanlığında gerekli durumlarda on beş günde bir toplanır.
70.4 – Genel Başkan, gerek gördüğü takdirde, Genel İdare Kurulu üyeleri dışından parti üyeleri içinden en fazla 5 kişiyi Genel Başkan Yardımcısı olarak atayabilir.
Başkanlık Divanı’nın Görev ve Yetkileri :
Madde 71 - Partinin seçimle görev üstlenmiş teşkilat kademe organlarının, kademe sırasına göre bağlı oldukları Başkanlık Divanı :
71.1 - Parti tüzük ve programını ve Büyük Kongre kararlarını uygulamak, uygulatmak, partinin bütün teşkilatını uyum içinde, verim ve etkinliği sağlayıcı tedbirler alarak aktif kılmak, tabandan tavana gerekli koordinasyonu sağlamak,
71.2 - Parti teşkilat kademeleri ve kademe organlarının demokratik kurallara göre oluşumlarını sağlamak amacıyla, yasalar çerçevesinde gerekli gördüğü her tür düzenlemeleri yapmak, tedbirler almak,
71.3 - Partinin ilke ve hedefleri ışığında, Türkiye ve dünya siyaseti ölçeğinde, öncelikle parti kademelerinde görev almış olanların ve parti üyelerinin eğitim ve bilgilenmeleri ve demokrasi kültürünün gelişmesi ve yerleşmesi amacıyla siyaset okulu veya siyaset enstitüsü oluşturmak gibi gerek göreceği her tür yasal ve siyasal çalışmalar yapmak, yaptırmak,
71.4 - Partinin çalışma ve faaliyetlerinin planlamasını yapmak,
71.5 - Kademelerden gelen görev ve yetkisi içindeki teklifleri incelemek, karara bağlamak, görevi dışında olanları takip etmek ve ilgili kademeyi bilgilendirmek,
71.6 - Partinin çalışma raporu ile diğer gündem maddelerini inceleyip onaylamak ve büyük kongreye sunmak,
E
- MERKEZ DANIŞMA KURULU (MDK) (SPK.md. 13 ve 16) :
Merkez Danışma Kurulu’nun Oluşumu ve Çalışma Esasları :
Madde 72.
72.1 - Merkez Danışma Kurulu, Kongrede seçilir ve 50 asil ve 25 yedek üyeden oluşur.
72.2 - Parti Genel Başkanı, Merkez Danışma Kurulu’nun başkanıdır.
72.3 - Merkez Danışma Kurulu; Genel Başkanın lüzum göreceği zamanlarda ve daveti üzerine, onun başkanlığında, Genel İdare Kurulu ile birlikte toplam üye tam sayısının salt çoğunluğuyla toplanır.
Merkez Danışma Kurulu’nun Görev ve Yetkileri :
Madde 73 - Merkez Danışma Kurulu, Genel İdare Kurulu’nca talep edilen görevler hakkında raporlama yapar, çalışmaları hakkında bilgi verir. Müşterek toplantılarda Genel İdare Kurulu’na tavsiyelerde bulunur. Müşterek toplantının başkanlık divanı, Genel İdare Kurulu Başkanlık Divanı’dır. Merkez Danışma Kurulu’nda ve müşterek toplantılarda kararlar oy birliği ile alınır. Bir konunun gizli oyla oylanması kararlaştırılabilir. Oyların eşitliği halinde başkanın bulunduğu tarafın dediği olur. Üst üste üç toplantıya mazeretsiz olarak katılmayan üye, müstafi sayılır. Herhangi bir sebeple boşalan üyelikler sıraya göre yedeklerden çağrılarak doldurulur.
F - GENEL BAŞKAN (SPK.md. 15)
Genel Başkanlık İçin Adaylık Koşulları :
Madde 74 - Parti Genel Başkanı Büyük Kongre tarafından gizli oyla seçilir. Parti Genel Başkanı, Milletvekili adayı olma şartını taşımalıdır. Genel Başkanlık için adaylar, Büyük Kongre delegesinin % 5 (yüzde beş) delege imzası ile teklif edilir.
Genel Başkan’ın Seçimi ve Görev Süresi :
Madde 75 - Genel Başkan, Büyük Kongre tarafından gizli oyla ve üye tam sayısının salt çoğunluğu ile seçilir. İlk iki oylamada hiçbir aday salt çoğunluğa ulaşamamış ise, üçüncü tur oylamada en çok oy alan aday Genel Başkan seçilmiş olur.
Adaylık başvuruları, Kongre divan başkanlığına yapılır. Divan başkanlığı, adaylık başvurularını Tüzüğün 63. maddesine göre ilan edip kesinleştirir. Birden fazla aday olması halinde her aday için ayrı oy pusulası kullanılır. Oy pusulalarının farklı renkte olmasına özen gösterilir.
Kongre gündeminin “seçimler” maddesinde, önce Genel Başkan seçimi yapılır. Genel Başkan seçimi tamamlanmadan diğer organ seçimlerine geçilemez. Seçilen Genel Başkan, yerine yenisi seçilinceye kadar görevine devam eder.
Aynı kişi kurucu Genel Başkanlık hariç, kesintisiz en fazla üç (3) olağan dönem Genel Başkan seçilebilir. Ancak ara veren kimseler tekrar aynı göreve seçilebilir.
Genel Başkan’ın Görev ve Yetkileri :
Madde 76 - Genel Başkan; partinin disiplin kurulları ve parti içi demokrasi hakem kurulları hariç, bütün parti teşkilatının tabii başkanı olup, Büyük Kongre’ye karşı şahsen sorumludur.
Bu sıfatla Genel Başkan;
76.1 - Adli, idari, mali ve benzeri her tür kamusal kurum ve kuruluşlar nezdinde, davalı veya davacı olarak partiyi temsil eder veya bu alanlarda Tüzüğün 78.2 ve 78.3 maddeleri hükmüne göre kendi adına yetki kullanılmasına nezaret eder.
76.2 - Parti adı altında yapılan işlem ve eylemlerin Anayasa, kanun, tüzük ve yönetmelik hükümlerine göre icra edilmesini ve Büyük Kongre ile Genel İdare Kurulu kararlarının uygulanmasını sağlar.
76.3 - Partililer ve parti teşkilat kademeleri arasında verimli ve etkin çalışma temposunu sağlar, parti üst organlarının müşterek çalışmalarına başkanlık ve nezaret eder.
76.4 - Başkanlık Divanı üyeleri arasında iş bölümü yapar, gerek görmesi halinde iş bölümünü değiştirir.
76.5 - Bilgi ve tecrübelerinden yararlanacağı kimseleri danışman olarak tayin eder.
76.6 - Gelişen durum ve olaylar karşısında parti duruş ve görüşünü kamuya açıklar.
76.7 - Genel merkezde hizmet birimlerinin kuruluş, kadro ve atama işlemleri ile sürekli istihdam olunacak hizmetli ve uzmanların tayin, terfi ve işten çıkarılmaları konularını, ilgili Genel İdare Kurulu üyesinin önerilerine göre karara bağlar.
76.8 - Aynı zamanda milletvekili ise ayrıca partinin TBMM Grubu Başkanlığını yapar.
Genel İdare Kurulu, Merkez Danışma Kurulu, Başkanlık Divanı, TBMM Grubu ve teşkilat kademeleri arasında çalışma ahengini, işbirliğini sağlar ve kurulların birleşik toplantılarına başkanlık eder.
76.9 - Kanun, parti tüzüğü ve diğer mevzuatın kendisine verdiği tüm görevleri yapar ve yetkileri kullanır. Genel Başkan görev ve yetkilerinden dolayı Büyük Kongre’ye karşı sorumludur.
Genel Başkanlığın Boşalması (SPK.md. 15/f.son) :
Madde 77 - Genel Başkanlığın herhangi bir nedenle boşalması halinde Büyük Kongre toplanıncaya kadar Genel İdare Kurulu, on gün içinde partiyi temsil yetkisini kendi içinden seçeceği bir üyeye tevdi eder. Yeni Genel Başkan’ı seçmek üzere boşalma tarihinden itibaren en geç 45 gün içerisinde Büyük Kongre’ye gidilir.
G - GENEL BAŞKAN YARDIMCILARININ SEÇİMİ
Genel Başkan Yardımcısı Üyeleri Arasında İş Bölümü :
Madde 78 - Genel Başkan’ın teklifi ile Genel Başkan Yardımcılarının sayısı Genel İdare Kurulu üyelerinin salt çoğunluğu kararıyla arttırılabilir, azaltılabilir ve iş bölümü görevlendirmesi yapılabilir. Ayrıca, Genel Başkan Yardımcılıklarının altında en fazla yedi yardımcılık oluşturulabilir.
78.1 - Genel Başkan Yardımcısı (Siyasi ve Hukuki İşlerden Sorumlu)
78.2 - Genel Başkan Yardımcısı (Teşkilattan Sorumlu)
78.3 - Genel Başkan Yardımcısı (Seçim İşlerinden Sorumlu)
78.4 - Genel Başkan Yardımcısı (Medyadan Sorumlu)
78.5 - Genel Başkan Yardımcısı (Dış İlişkiler ve Dış Temsilciliklerden Sorumlu)
78.6 - Genel Başkan Yardımcısı (Yerel Yönetimlerden Sorumlu)
78.7 - Genel Başkan Yardımcısı (Ekonomiden Sorumlu)
78.8 - Genel Başkan Yardımcısı (Sivil Toplum ve Halkla İlişkilerden Sorumlu)
78.9 - Genel Başkan Yardımcısı (Mali ve İdari İşlerinden Sorumlu)
78.10 - Genel Başkan Yardımcısı (Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinden Sorumlu)
78.11 - Genel Başkan Yardımcısı (Teknoloji ve Sanayiden Sorumlu)
78.12 - Genel Başkan Yardımcısı (Kadın ve Aile Politikalarından Sorumlu)
78.13 - Genel Başkan Yardımcısı (Gençlik Politikalarından Sorumlu)
78.14 – Genel Başkan Yardımcısı (Sosyal İşlerden Sorumlu)
78.15 – Genel Başkan Yardımcısı (Tarım ve Gıdadan Sorumlu)
78.16 – Genel Başkan Yardımcısı (Siyaset Planlama, Projeler ve Strateji Belirlemeden Sorumlu)
78.17 – Genel Başkan Yardımcısı (Sağlık İşlerinden Sorumlu)
78.18 – Genel Başkan Yardımcısı (Eğitim, Kültür ve Sanattan Sorumlu)
78.19 – Genel Başkan Yardımcısı (Orman, Su İşleri ve Çevreden Sorumlu)
78.20 – Genel Başkan Yardımcısı (Yatırım, Altyapı ve Ulaştırmadan Sorumlu)
78.21 – Genel Başkan Yardımcısı (Enerji, Tabii Kaynaklar ve Madenlerden Sorumlu)
78.22 – Genel Başkan Yardımcısı (İnsan Hakları ve Parti İçi Koordinasyondan Sorumlu)
78.23 – Genel Başkan Yardımcısı (Turizm ve Tanıtımdan Sorumlu)
78.24 – Genel Başkan Yardımcısı (Milli Savunma ve Güvenlikten Sorumlu)
78.25 - Genel Sekreter şeklinde Genel Başkan tarafından iş bölümü görevlendirmesi yapılır. Hizmet ve çalışma koşulları gereği Başkanlık Divanı’nın üye sayısını azaltmak, yeni görev alanları ihdas ederek artırmak, yukarıda yazılı iş bölümü şeklini kısmen veya tamamen değiştirmek, ayırmak yahut birleştirmek şeklinde yeniden biçimlendirmeye, Genel Başkanın teklifi üzerine Genel İdare Kurulu yetkilidir. Başkanlık Divanı üyeleri mazereti nedeniyle bulunmadıkları zamanlarda kendilerine hangi üyenin vekalet edeceğini yazılı olarak Genel İdare Kurulu üyelerine bildirirler.
Genel Başkan Yardımcıları, Genel Muhasip ve Genel Sekreterin Görev ve Yetkileri :
Madde 79.
79.1 -
Genel Başkan Yardımcılarının Görev ve Yetkileri.
Genel Başkan Yardımcılarının bakacakları ve yapacakları iş ve faaliyet alanları, bağlı ve ilgili kurum ve kuruluşlar ile aralarındaki çalışma düzen ve koordinasyon, Genel Başkan tarafından yapılacak iş bölümü talimatında ve tüzüğe göre çıkaracağı yönergede gösterilir.
79.2 - Mali ve İdari İşlerden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı; parti merkez teşkilatının bütün mali işlerini, harcamalarını, gelirlerin tahsilini, muhasebe esaslarına göre gerçekleştirmek ve bu işlere nezaret etmek, mali sözleşmelerin usulüne ve mevzuata uygun olarak yapılıp icra edilmesini sağlamakla yetkili, görevli ve sorumludur.
Mali ve idari işlerden sorumlu Genel Başkan Yardımcısı, Siyasi Partiler Kanunu’nun 73. ve 74. madde gereklerine uygun olarak, teşkilatın yıllık bütçesi ile bilançolarını, gelir ve gider cetvelleri ile kesin hesabını hazırlayarak Genel İdare Kurulu’na sunar. Bütçe işlemlerinin zamanında yapılmasını ve ilgili yerlere tevdi edilmesini takip eder ve gerçekleştirir.
Mali ve idari işlerden sorumlu Genel Başkan Yardımcısı tarafından teklif edilen ve Genel Başkan tarafından atanan Genel Muhasip, mali ve idari işlerden sorumlu Genel Başkan Yardımcısı’nın haiz olduğu yetkileri ona niyabeten kullanır.
Genel Muhasip, partinin muhasebe işlerine ait harcama evraklarını, mali ve idari işlerden sorumlu Genel Başkan Yardımcısı ile, onun yokluğunda Genel İdare Kurulu üyelerinden birisi ile birlikte imza eder.
79.3 - Genel Sekreter; Genel İdare Kurulu, Başkanlık Divanı ve Merkez Danışma Kurulu toplantı tutanaklarını düzenler, kararları zapta geçirir, imza edilmelerini sağlar ve uygulanmalarını takip eder. Genel merkezin gelen-giden her türlü evrak işleri ile yazışmalarının düzenlenmesinden, Genel İdare Kurulu, Başkanlık Divanı ve Merkez Danışma Kurulu’nun gündemlerinin takibinden sorumludur.
Genel Sekreter, her seferinde Genel Başkan’dan yazılı yetki belgesi almak şartı ile davacı veya davalı olarak her tür yargı merciinde, özel veya resmi daire, kurum ve kuruluşlarda, gerçek kişiler ile özel veya resmi tüzel kişiliklerle olan ilişkilerde, Genel Başkan adına bizzat veya vekille partiyi temsil eder, Genel sekreterlik, genel evrak kaydının tutulduğu birim olarak, partinin yazışma ve haberleşme ünitesidir. Partinin bütün resmi ve parti içi yazışmaları, Genel Sekreter’in gözetim ve denetimi altında, genel sekreterlik birimi aracılığıyla yapılır.
Genel Sekreter, partinin sağlam bir arşive sahip olmasından sorumludur.
YEDİNCİ AYIRIM
YAN KURULUŞLAR
Parti Teşkilatının Diğer Yan Birim ve Kuruluşları :
Madde 80.
80.1 - Bilim Kurulu, üniversitelerde görev yapmış veya yapan yeterli sayıda akademik kişilerden veya konularında ülkemizde otorite olarak tanınan uzmanlardan oluşur. Kurul üyelerinin sayısı Genel İdare Kurulu (GİK) tarafından belirlenir. Kurul üyelerinin Partimiz üyesi olma şartı yoktur. Kurulun görevi, Parti politikalarının ve karar organlarınca uygulanacak düzenlemelerin bilimsel yönünü incelemek, değerlendirmek ve görüş bildirmektir.
80.2 - Parti teşkilat kademelerince, yukarıda sayılanlar dışında, partinin tüzük, yönetmelik, program ve kararlarında belirtilen konuları tanıtmak, hayata geçirmek, yerel, ülke veya dünya ölçeğinde var olan sorunlarla ilgili araştırma, plan, proje ve stratejiler üretmek amacıyla, hal ve vaziyetin gerekli kıldığı konularda ve zamanlarda, partili veya partili olmayan uzman kişilerden, iş ve amaçlanan hizmetin niteliğine göre, ücretli veya ücretsiz, sürekli veya geçici çalışacak şekilde genel merkez bünyesinde, yahut il, ilçe ve beldeler düzeyinde ve yaygın şekilde çalışma grup ve komisyonları oluşturulabilir. Süreli veya süresiz yayınlar yapılabilir.
SEKİZİNCİ AYIRIM
PARTİ GRUPLARI
A - TBMM PARTİ GRUBU (SPK.md. 22)
TBMM Parti Grubu’nun Oluşumu :
Madde 81 - Grup oluşturabilmek için, partili en az yirmi milletvekili olması gerekir. Partili milletvekillerinin tamamının oluşturduğu topluluk, TBMM Parti Grubu olarak isimlendirilir.
Grup Başkanı, Başkanvekilleri ve Grup Yönetim Kurulu :
Madde 82 – DOĞRU PARTİ Genel Başkanı, partinin TBMM Grubunun da başkanıdır.
Genel Başkan TBMM üyesi değilse, parti Meclis Grubu, üyeleri arasından birini, üye tam sayısının salt çoğunluğunun oyu ile grup başkanı seçer.
TBMM Parti Grubu, grup başkan vekillerinin seçimleri ile grup organlarını, grup iç yönetmeliğine göre oluşturur.
Grup Başkanı, Grup Başkan Vekilleri ve Grup Yönetim Kurulu üyeleri için bir yasama döneminde iki seçim yapılır.
İlk seçilenlerin görev süresi iki yıl, ikinci devre seçilenlerin görev süreleri ise bu seçimi takip eden ilk milletvekili genel seçimlerine kadardır. Boşalma halinde grup başkanı ile başkan vekilleri için yeniden seçim yapılır. Bu şekilde ara seçimle seçilenler, yerine seçildikleri üyenin süresi kadar görev yaparlar. Yönetim Kurulu’nda boşalma olması halinde ise, aldıkları oy sırasına göre yedekleri grup başkanı tarafından davet edilir.
Grup Başkan Vekilleri ve Grup Yönetiminin Görevleri :
Madde 83 - Grup adına konuşmaya ve beyanat vermeye, Genel Başkan, Grup Başkanı, Grup Başkanvekilleri veya görevlendirecekleri grup sözcüleri yetkilidir.
Diğer parti grup veya yetkilileriyle yasama ve yürütmeye ilişkin iletişim ve müzakereler, Grup Başkanı veya Başkan Vekilleri tarafından yürütülür.
Yasama çalışmalarının etkin ve düzenli yürütülmesi, disiplinin sağlanması için yapılacak çalışmalar, alınacak tedbirler ile Tüzük ve Grup İç Yönetmeliğinde belirtilen işler, Grup yönetiminin görevidir.
Grup Üyelerinin Görevleri :
Madde 84 - Grup üyeleri, TBMM çalışmalarında partinin tüzük ve programına, temel ilkelerine, gizli oyla alınmış bağlayıcı grup kararlarına uygun davranır ve bunlara destek verirler. Meclis Genel Kurul çalışmaları ile komisyon ve parti grubunun çalışmalarına, genel merkez tarafından hazırlanan çalışma programlarına katılmak zorundadırlar.
Yasama komisyonlarında görevli grup üyeleri, komisyon üyeliği ölçeğinde bir grup oluşturarak, aralarından birini başkan seçerler. Grup yönetimi ile gerekli temas ve koordinasyon, bu başkan aracılığıyla sağlanır.
Grupta Gizli Oylama Konuları (SPK.md. 27) :
Madde 85 - Grup genel kurulunca yapılacak grup başkanı, başkan vekilleri ve grup yönetim kurulu asıl ve yedek üye seçimleri ile belli konularda bağlayıcı nitelikteki kararlar, gizli oylama ile sağlanır. Bağlayıcı grup kararlarının güven oylaması gibi istisnai olması esastır. Bu istisnalar, grup iç yönetmeliğinde gösterilir.
Grupça yapılacak seçimlerde eşit oy çıkması halinde, sonuç alınıncaya kadar oylama tekrarlanır.
TBMM Parti Grup İç Yönetmeliği (SPK.md. 23) :
Madde 86 - Grubun iç yönetimi, çalışma usul ve esasları ile grup yönetiminin yukarda sayılanlar dışındaki görev ve yetkileri, grup genel kurulu tarafından çıkarılacak “DOĞRU PARTİ TBMM Grup İç Yönetmeliği“nde gösterilir. Üye tam sayısının salt çoğunluğunca kabul edilmesi gereken iç yönetmeliğin bir örneği, TBMM Başkanlığı’na sunulur.
B - İL GENEL MECLİSİ VE BELEDİYE MECLİSİ GRUPLARI
İl Genel Meclisi Grupları :
Madde 87 - İl Genel Meclisi grubu, her ilde partili İl Genel Meclisi üyelerinden oluşur. Gruptan söz edebilmek için partili en az üç üyenin olması gerekir. İl Genel Meclisi parti grupları, en az bir grup başkan vekili ile bir sekreter seçerek çalışırlar. Başkan vekili, parti teşkilatı ile grup arasındaki koordinasyonu sağlar.
Konu ve sorunlar, parti tüzük ve programı çerçevesinde grupta görüşülür, varılan sonuca göre genel kurulda hareket edilir. Partili üye, gizli oylama ile alınan bağlayıcı grup kararlarına uymak zorundadır.
Belediye Meclisi Grupları :
Madde 88 - Belediye teşkilatı olan her belediye meclisinde, partili belediye başkanı ve partili meclis üyelerinden oluşan gruba, Belediye Meclisi Parti Grubu denir. Grubun varlığı için partili en az üç (3) üye gereklidir.
Belediye Meclisi parti grupları, en az bir grup başkan vekili ile bir sekreter seçerek çalışırlar. Başkan vekili, parti teşkilatı ile grup arasındaki koordinasyonu sağlar.
Konu ve sorunlar, parti tüzük ve programı çerçevesinde grupta görüşülür, varılan sonuca göre genel kurulda hareket edilir. Partili belediye başkanı hariç, grubun üyeleri, gizli oyla alınan bağlayıcı grup kararlarına uymak zorundadırlar.
İl Genel Meclisi Grupları İle Belediye Meclisi Gruplarına İlişkin Ortak Hükümler :
Madde 89 - İl, ilçe ve belde başkanları, kademelerindeki il genel meclisi ve belediye meclisi üyelerini, partinin yerel politikalarını tespit etmek, çalışmaları gözden geçirmek ve bilgilenmeyi sağlamak amacıyla her zaman toplantıya çağırabilirler. Bu toplantılara, toplantının kapsamına göre, parti teşkilat kademe başkanı başkanlık eder.
PARTİ DİSİPLİN KURULLARI (SPK.md. 17, 19/7, 25, 53 ila 59)
DÖRDÜNCÜ KISIM
BİRİNCİ BÖLÜM
Parti Disiplin Kurulları :
Madde 90 - Kanunlara, parti tüzük, yönetmelik ve programına, parti yetkili makam ve organlarının kararlarına aykırı davranışta bulunan partililer hakkında disiplin soruşturması yapmaya ve karar vermeye yetkili ve görevli parti disiplin kurulları şunlardır:
94.1 - İl Disiplin Kurulları
94.2 - Yüksek Haysiyet Divanı (YHD)
94.3 - TBMM Parti Grup Disiplin Kurulu
94.4 - Müşterek Disiplin Kurulu
İKİNCİ BÖLÜM
BİRİNCİ AYIRIM
İL DİSİPLİN KURULLARI (SPK.md. 19/7)
İl Disiplin Kurullarının Oluşumu :
Madde 91 - İl disiplin kurulu, her ilde il kongresi tarafından il yönetim kurulunun seçimine ilişkin usul ve esaslara göre seçilen en az beş (5) ve en fazla on bir (11) asil ve asil kadar yedek üyeden oluşur. Sadece ilk defa kurulacak il Disiplin Kurulu üç (3) asil ve üç (3) yedek üyeden oluşur.
İl Disiplin Kurullarının Bakacağı İşler :
Madde 92 - İl disiplin kurulu, tüzükte Yüksek Haysiyet Divanı’nın ilk derecede bakacağı işler olarak belirtilenler ile TBMM Parti Grup Disiplin Kurulu’nca bakılacak işler dışında kalan ve il çevresinde partiye kayıtlı olan üyeler hakkında birinci derecede disiplin soruşturması yapar ve karar verir.
İl disiplin kurulu kararlarına karşı, bildirimden itibaren 10 gün içinde ilgili kişi veya il yönetim kurulu tarafından Yüksek Haysiyet Divanı’na itiraz edilebilir.
Süresi içinde itiraz edilmeyen disiplin kurulu kararı kesinleşir.
Ancak il disiplin kurulunca verilmiş ihraç kararına karşı itiraz edilmemiş olsa bile, il disiplin kurulu başkanlığınca ilgili soruşturma dosyası, incelenmek üzere 15 gün içinde Yüksek Haysiyet Divanı’na gönderilir. Çıkarma kararı Yüksek Haysiyet Divanı’nın onayı ile parti içi işlemler bakımından kesinleşir.
İKİNCİ AYIRIM
YÜKSEK HAYSİYET DİVANI (YHD) (SPK.md. 17)
Yüksek Haysiyet Divanı’nın Oluşumu :
Madde 93 - Yüksek Haysiyet Divanı partinin en üst disiplin kurulu olup Büyük Kongre tarafından GİK üyelerinin seçimlerine ilişkin usul ve esaslara göre seçilen onbir (11) asil ve beş (5) yedek üyeden oluşur.
Yüksek Haysiyet Divanı’nın Bakacağı İşler :
Madde 94 - Yüksek Haysiyet Divanı, aşağıda yazılı işleri birinci derece disiplin kurulu, il disiplin kurulu kararlarına karşı yapılan itirazlar ile tüzük gereği intikal eden il disiplin kurullarının ihraç kararlarını ikinci derece disiplin kurulu olarak inceler ve parti içi işlemler açısından kesin olarak karara bağlar.
94.1 - Yüksek Haysiyet Divanı’nın Birinci Derecede Bakacağı İşler:
a ) Partinin Kurucu Üyeleri,
b ) Partinin Genel Başkanı, Genel İdare Kurulu asil ve yedek üyeleri, partinin
Genel Muhasibi,
c ) İl yönetim kurulları ile il disiplin kurullarının başkan ve asil üyeleri, il ve ilçe belediye başkanları, yan kuruluşların il başkanları,
d ) Kendi başkanı ile asıl ve yedek üyeleri,
e ) TBMM’nin partili eski üyeleri ve eski hükümet üyeleri, hakkında birinci derecede disiplin soruşturması yapar ve parti içi işlemler açısından kesin olarak karara bağlar.
94.2 – Yüksek Haysiyet Divanı’nın İkinci Derecede Bakacağı İşler: Yüksek Haysiyet Divanı, il disiplin kurullarınca verilen kararlara karşı yapılan itirazlar üzerine ve Tüzüğün 96. son bent hükmü gereği gönderilen disiplin dosyalarını ikinci derece disiplin kurulu olarak inceleyip, lehte veya aleyhte bozulmasına, bozmanın niteliğine göre gerekli olan cezayı tayin etmeye, değiştirilmesine veya kaldırılmasına karar verebilir. İtiraz üzerine verilen kararlar, parti içi işlemler açısından kesindir.
ÜÇÜNCÜ AYIRIM
GRUP DİSİPLİN KURULU (SPK.md. 25)
TBMM Parti Grup Disiplin Kurulunun Oluşumu :
Madde 95 - Grup Disiplin Kurulu, partinin TBMM grubunca, Grup Yönetim Kurulu’na ilişkin usul ve esaslara göre kendi üyeleri arasından gizli oyla seçeceği beş kişiden oluşur. Aynı şekilde üç yedek üye seçimi yapılır.
TBMM Parti Grup Disiplin Kurulu’nun Bakacağı İşler :
Madde 96 - Grup Disiplin Kurulu, grup üyelerinin partiden geçici veya kesin ihracını gerekli kılan eylemlerin dışında kalan, tüzükte yazılı ve TBMM Parti Grup İç Yönetmeliği’nde belirtilen disiplin suçlarıyla ilgili işlere bakar ve kesin olarak karara bağlar.
Tüzükte yazılı esaslar saklı kalmak kaydıyla milletvekilleri hakkında yapılacak disiplin soruşturmasının şekli ve usulleri ile soruşturmayı gerektiren sair haller, verilecek disiplin cezaları ve kesinleşme halleri, Grup İç Yönetmeliği’nde gösterilir.
DÖRDÜNCÜ AYIRIM
MÜŞTEREK DİSİPLİN KURULU (SPK.md. 25/2)
Müşterek Disiplin Kurulunun Oluşumu, Görev ve Yetkileri :
Madde 97 - Müşterek Disiplin Kurulu, Yüksek Haysiyet Divanı ile TBMM Parti Grup Disiplin Kurulu’nun birlikte toplanmasından oluşan kuruldur. Yüksek Haysiyet Divanı başkanı, başkan vekili ve sekreteri, bu kurulun başkanlık divanını oluşturur.
Kurul, TBMM Parti Grubu üyelerinin partiden geçici veya kesin ihraçlarını gerektiren eylemleri dolayısıyla disiplin soruşturması yapar ve parti içi işlemler açısından kesin olarak karar verir.
Yüksek Haysiyet Divanı ile Grup Disiplin Kurulu’na ilişkin çalışma usul ve esasları, Müşterek Disiplin Kurulu için de geçerlidir.
BEŞİNCİ AYIRIM
MÜŞTEREK HÜKÜMLER
Disiplin Kurullarına İlişkin Müşterek Hükümler (SPK.md. 56) :
Madde 98.
98.1 - Her disiplin kurulunun görev süresi, yeni disiplin kurulunun seçilmesiyle son bulur.
98.2 - Disiplin kurulları, seçilmelerini takiben en yaşlı üye başkanlığında yapacağı ilk toplantısında gizli oylama ile başkan, başkan vekili ve sekreter seçimi yaparak kurulun başkanlık divanını oluşturur.
98.3 - Partili hiçbir üye, aynı zaman diliminde aynı veya farklı düzeyde başka bir disiplin kurulu üyeliği yapamaz. Partinin, kongre delegelikleri ve TBMM grup üyeliği hariç, hiçbir organında görev alamazlar. Eşler ile birinci ve ikinci derece kan ve sıhri hısımlar, aynı disiplin kurulunda birlikte görev alamaz, bunlarla ilgili soruşturma ve kararlara katılamazlar.
98.4 - Disiplin Kurulu üyeleri ile parti arasında hiçbir hizmet bağı kurulamaz ve partiden gelir sağlanamaz.
98.5 - Kurul üyeliklerinde boşalma olması halinde, sıradaki yedek üye, kurul başkanı tarafından göreve davet edilerek kurul üyeliği tamamlanır.
98.6 - Günü ve zamanı belli olan toplantılara, haklı mazeret olmaksızın arka arkaya üç kez veya bir yıl içinde, aralıklı altı kez katılmayan üye, Kurul üyeliğinden istifa etmiş sayılır ve yerine yedek üye davet edilir.
98.7 - Disiplin kurulları, Kanunda belirtilen ayrık haller dışında, üye tam sayısının en az 2/3 si ile toplanır ve üye tam sayısının salt çoğunluğu ile karar verir.
98.8 - Disiplin Kurulu Başkan ve üyeleri, kendi haklarında yürütülen soruşturmalara katılamazlar.
98.9 - Disiplin Kurulu’na sevk edilen partilinin savunması alınmadan veya savunma vermekten vazgeçtiği anlaşılmadan karar verilemez. Savunma için gerekli süre, çağrının ilgiliye bildiriminden itibaren 15 gündür. Seçimlerde veya kamuoyu önünde açıkça veya yayın yolu ile işlenen disiplin suçları için bu süre 7 gündür. Savunma daveti kurul başkanınca yapılır; davet yazısında uygulanması istenen disiplin cezası ile buna neden gösterilen söz veya fiiller açıkça belirtilir.
98.10 - Savunma davet yazısı, ayrı adres bildirilmemişse ilgilinin parti üye kütüğünde yazılı adresine tebliğ edilir veya gönderilir. Bulunamaz veya kabulden imtina etmiş ise, savunmadan vazgeçtiğine hükmedilerek dosyadaki bilgi ve belgelere göre gerekli karar verilir.
98.11- Disiplin kurulları, kendilerine intikal ettirilen işler hakkında, yasa ve tüzük hükümleri ile zaruret hallerinden kaynaklanan durumlar saklı kalmak kaydıyla 30 gün içinde karar verirler.
98.12 - Kongrelerde ve her tür parti toplantılarında, konunun tüzük gereği gündem konusu olma hali hariç, disiplin kuruluna sevk kararları ile disiplin kurullarına intikal eden işle ilgili disiplin kurulu kararı kesinleşinceye kadar bu konular hakkında görüş, tavsiye ve telkinde bulunulamaz.
98.13 - Parti teşkilat ve yönetim birimleri, disiplin kurullarının incelemelerini zorlaştırmamak ve taleplerini geciktirmeksizin yerine getirmek zorundadırlar.
98.14 - Üyenin daha önce disiplin cezası almaması ve pişmanlık duyması halinde bir alt disiplin cezası verilebilir.
98.15 - Disiplin kurulları, sevk kararında tanımlanarak atfolunan eylemle bağlıdırlar. Gerek görmeleri halinde soruşturmayı genişletir ve tanık dinleyebilirler.
İddia ve savunmayı kanun, tüzük ve ilgili mevzuata göre değerlendirerek vicdani kanaatlerine göre karar verirler. Ancak disiplin kurulları, sevk kararında önerilen cezadan daha ağır bir ceza veremezler.
98.16 - Disiplin kurulları, gerekçeli olarak oluşturacakları kararlarını, ilgiliye ve konuyu sevk eden organa bildirirler. İlgili, parti kayıtlarında yazılı adresinden ayrılmış ve yeni adresi de belli değil ise, hüküm özeti gazete ilanı ile tebliğ edilir.
İlandan itibaren 15 gün içinde itiraz edilmeyen kararlar kesinleşir.
98.17 - Disiplin kararlarının sonuç doğurması için kesinleşmiş olması gereklidir.
Parti yetkilileri ve organları, kesinleşmiş disiplin kurulu kararlarının uygulanmasını geciktiremezler.
Disiplin Kurulu’na Sevk Yetkisi :
Madde 99 - Disiplin kurulları, re’sen soruşturma başlatamaz ve yapamazlar.
İl disiplin kuruluna sevk yetkisi, il yönetim kuruluna, Yüksek Haysiyet Divanı’na sevk yetkisi, Genel İdare Kurulu ile Başkanlık Divanı’na, TBMM Parti Grup Disiplin Kurulu ile Müşterek Disiplin Kurulu’na sevk yetkisi, TBMM Parti Grup Yönetim Kurulu ile Genel İdare Kurulu’na aittir.
Disiplin kuruluna sevk kararı, yetkili kurulun üye tam sayısının salt çoğunluğu ile alınır. Karardan önce ilgilisini dinleyip gerek gördüğü inceleme ve araştırmaları, görevlendireceği üye veya üyeleri vasıtasıyla yaptırabilir. İhbar veya şikayet eden, sevke yetkili kurulun üyesi ise, konuyla ilgili toplantı ve müzakerelere katılamaz, kendisine inceleme ve araştırma görevi verilemez.
Disiplin kuruluna sevk kararlarının, isnat olunan fiil ile uygulanması istenen disiplin cezasını ve nedenlerini açıklar şekilde gerekçeli olması zorunludur.
Sevke yetkili kurullar, gerekli gördükleri takdirde, tedbirli olarak disiplin kuruluna sevk edebilirler.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
BİRİNCİ AYIRIM
DİSİPLİN SUÇ VE CEZALARI (SPK.md. 53/1)
Parti Disiplin Cezaları :
Madde 100 - Parti disiplin kurullarınca yukarıda yazılı esas ve usule göre verilebilecek disiplin cezaları şunlardır:
100.1 - Uyarma
100.2 - Kınama
100.3 - Partiden ve gruptan geçici ihraç
100.4 - Partiden ve gruptan kesin ihraç
Uyarma Cezası ve Bu Cezayı Gerektiren Haller :
Madde 101 - Uyarma, partilinin yazılı olarak dikkatinin çekilmesi olup;
101.1 - Tevdi edilmiş görevin ifası konusunda gayri ciddi davranışlar sergilemek,
101.2 - Parti yöneticileri ve üyeleri hakkında basın, internet medyası ve sosyal medya yoluyla incitici beyanlarda bulunmak, Partilinin “uyarma” cezası ile cezalandırılmasını gerektiren eylemlerdir.
Kınama Cezası ve Bu Cezayı Gerektiren Haller :
Madde 102 - Kınama, partilinin “kusur” bildirimi içeren yazılı uyarılması olup;
102.1 - Yetkili organlarca verilmiş parti görevini yapmamak,
102.2 - Parti içinde ve parti faaliyetlerinde kişisel çıkar gözetir tutumlar sergilemek,
102.3 - Parti aleyhine tazmini gerekli bir zarar doğmasa bile, tutulması gereken defter ve kayıtları kanun, tüzük ve yönetmelik hükümlerine uygun olarak tutmamak,
102.4 - Kanuni sorumlulukları ile ödeme ve tazmin sorumluluğu saklı kalmak kaydıyla, partideki göreviyle bağlı hizmet gereği kendisine teslim edilmiş eşya veya malzemenin, ihmal sonucu kaybına neden olmak,
102.5 - Bir yıl içinde iki defa uyarma cezası gerektiren eylemlerinden ötürü uyarma cezası ile cezalandırılmış olmak, Partilinin kınama cezası ile cezalandırılmasını gerektiren eylemlerdir.
Partiden ve Gruptan Geçici İhraç Cezası ve Bu Cezayı Gerektiren Haller :
Madde 103 - Partiden ve gruptan geçici ihraç cezası, eylemin niteliğine göre iki aydan az bir yıldan fazla olmamak üzere partilinin, parti ve grup çalışmalarına katılmaması, partideki görevinin sona ermesi, parti üyeliğinin ceza süresince askıya alınmış olması sonuçlarını doğuran disiplin cezasıdır.
Geçici ihraç ceza süresi karar tarihinde başlar, süresinin dolması ile yeni bir karar ve işleme gerek olmadan kalkmış sayılır.
Geçici ihraç kararı, partilinin parti tüzük ve programına, diğer mevzuatına ve organların bağlayıcı kararlarına uyma yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz.
Parti ve gruptan geçici ihraç cezası verilmesini gerekli kılan haller :
103.1 - Partinin ve parti organlarının toplantılarında saklı kalması gereken konuları ve kararları, sebebi ne olursa olsun, açıklamak,
103.2 - Seçimlerde, partiden olur almadan bağımsız aday olmak, diğer partilerin veya bağımsız adayların propagandalarını yapmak, yahut parti adayları aleyhine çalışmak,
103.3 - Parti yöneticileri ve üyeleri hakkında gerçek dışı haber yaymak, iftira, karalama ve küçük düşürücü beyanlarda bulunmak,
103.4 - Partiyi ve parti çalışmalarını alet ederek çıkar sağlamak, partili olmayı nüfuz sayarak kötüye kullanmak,
103.5 - Kanuni sorumlulukları ile ödeme ve tazmin sorumluluğu saklı kalmak kaydıyla, partideki göreviyle bağlı hizmet gereği kendisine teslim edilmiş eşya veya malzemeyi kasıtlı olarak kaybetmek veya görevden ayrılma halinde teslim etmekten kaçınmak ve bu konuda ısrarlı davranmak,
103.6 - Usulüne uygun olarak alınmış grup kararlarına uymamak,
103.7 - Bir yıl içinde iki defa kınama cezası gerektiren eylemleri nedeniyle yetkili disiplin kurulunca cezalandırılmış olmak,
103.8 - Yan kuruluş başkanlarının, yönetim kurulu ve Başkanlık Divanı toplantılarına katılımlarını engellemek veya Tüzüğün 81. maddesinden kaynaklanan eşgüdüm ve denetim yetkisini yan kuruluşların varlığından beklenen faydayı yok edici tarzda kullanmak, Eylemleri, partiden ve gruptan geçici olarak ihraç edilmeyi gerektiren disiplin suçlarıdır.
Partiden ve Gruptan Kesin İhraç Cezası ve Bu Cezayı Gerektiren Haller :
Madde 104 - Parti ve gruptan kesin ihraç cezası, partilinin parti kaydının ve parti ile olan tüm ilişkilerinin sona erdirilmesi sonucunu doğuran en ağır disiplin cezasıdır.
Kişinin; TBMM Parti Grubu’ndan ihracı partiden ihracını, partiden ihracı gruptan ihracı sonucunu doğuran işlemlerdir.
Partiden kesin ihraç kararları kesinleştikten sonra bütün teşkilata duyurulur ve ilgilinin kayıtlı olduğu ilçedeki kütüğüne işlenir.
Parti ve gruptan kesin ihraç cezası verilmesini gerekli kılan haller :
104.1 - Partinin tüzük ve programına, demokrasi, insan hakları ve hukukun evrensel temel kural ve normlarına aykırı faaliyetlere katılmak, destek olmak yahut bizzat aykırı eylem ve işlemlerde bulunmak,
104.2 - Milletin ülkesi ve devletiyle olan birliğine ve bölünmez bütünlüğüne zarar verici faaliyetler içinde olmak, Türkiye Cumhuriyeti’nin temel niteliklerine ve Siyasi Partiler Kanunu’nun dördüncü kısmında yer alan esaslara aykırı eylem veya işlemde bulunmak,
104.3 - Siyasi Partiler Kanunu’na göre parti üyeliğine engel bir fiilden dolayı kesin mahkumiyetine rağmen partiden istifa etmemekte direnmek,
104.4 - Yetki ve görevini kötüye kullanarak partinin resmi kayıtları üzerinde tahrifat yapmak veya belgeleri yok etmek,
104.5 - Parti mal ve parasını zimmetine geçirmek, özel işlerinde kullanmak,
104.6 - Kongrelerde ve aday yoklamalarında menfaat karşılığı oylama sonuçlarına tesir etmek, parti içi ve dışı seçimlerde hile veya sahtecilik yapmak,
104.7 - Parti Yöneticileri, Üyeleri veya parti tüzel kişiliği hakkında basın yayın araçları ile kamuoyu önünde gerçek dışı haber yaymak, iftira, hakaret, karalama veya küçük düşürücü beyanlarda bulunmak,
104.8 - Geçici ihraç cezasıyla cezalandırılmış olmasına karşın, aynı cezayı gerektiren yeni bir fiil işlemiş olmak,
104.9 - Parti yöneticileri ve üyelerine karşı şiddet uygulamak,
104.10 - Anayasanın ilk 6 maddesine aykırı söylemlerde bulunmak.
İKİNCİ AYIRIM
DİSİPLİN SUÇ VE CEZALARINA İLİŞKİN DİĞER HÜKÜMLER
Disiplin Suçlarında Zamanaşımı :
Madde 105 - Vukuundan itibaren iki yıl, öğrenildiği tarihten itibaren altı ay içinde sevk kararı alınmamış disiplin suçlarıyla ilgili soruşturma yapılamaz.
Tedbirli Olarak Disiplin Kuruluna Sevk etmek (SPK.md. 59) :
Madde 106 - Tedbirli olarak disiplin kuruluna sevk, üyenin partideki görevlerinden derhal uzaklaştırılması sonucunu doğuran tedbir işlemidir.
Partiden kesin veya geçici ihracı gerektiren hallerde, disiplin kuruluna sevke yetkili kurul, tedbirli olarak sevk kararı verebilir.
Disipline sevk nedeni, Tüzüğün ilgili maddesinin bentlerinde yazılı haller dışında kalan durumlara dayalı ise, tedbir kararının sevke yetkili kurulun üye tam sayısının 2/3 çoğunluğu ile alınması gerekir.
Tedbir kararı il yönetim kurulunca verilmiş ise, hakkında tedbir kararı verilen üye, 7 gün içinde soruşturmayı yapacak disiplin kuruluna itiraz edebilir. Kurul bu itirazı 7 gün içinde karara bağlar. Taraflar, bu karara karşı 7 gün içinde Yüksek Haysiyet Divanı’na itiraz edebilirler. Yüksek Haysiyet Divanı’nın bu konuda 7 gün içinde vereceği karar kesindir.
Tedbirli sevk kararları, Genel İdare Kurulu veya Başkanlık Divanı yahut TBMM Grup Yönetim Kurulu tarafından verilmiş ise, yukarıda yazılı süreler içinde soruşturmayı yapacak disiplin kuruluna itiraz edebilir. İtiraz üzerine 7 gün içinde verilecek karar kesindir.
Disiplin kurulları, soruşturmanın her aşamasında tedbirin kaldırılmasına re’sen karar vermeye yetkilidirler.
Kovuşturma sonunda disiplin kurulunca ceza verilmez veya uyarma yahut kınama cezasına dönüştürülür ise, başka bir karara gerek olmadan tedbir kalkmış sayılır ve ilgilinin tedbir kararı ile sona eren bütün hakları iade edilmiş olur.
Disiplin Cezalarına Karşı Yargı Nezdinde İtiraz Hakkı (SPK.md.57) :
Madde 107 - Hakkında partiden veya gruptan geçici veya kesin çıkarma cezası verilen partili üye, bu cezaya karşı, disiplin kuruluna sevk eden organ ile disiplin kurulunun görev ve yetkisizliğine veya alınan kararın kanuna, parti tüzüğüne ve iç yönetmeliğe şekil ve usul bakımından aykırı bulunduğu iddiasıyla, parti itiraz yollarını kullandıktan sonra, nihai karar niteliğindeki son karara karşı 30 gün içinde nihai kararı veren kurulun bulunduğu yer Asliye Hukuk Mahkemesi’ne itiraz edebilir. Yasaya göre mahkemenin 30 gün içinde vereceği karar kesindir.
Disiplin Cezalarını Af Yetkisi (SPK.md. 58) :
Madde 108 - Genel Başkan tarafından önerilmiş olması şartıyla, disiplin kurullarınca verilmiş disiplin cezalarını af yetkisi, Genel İdare Kurulu’na aittir. Disiplin kuruluna sevke yetkili olan kurullar ile disiplin cezası almış olan kişinin af istemleri, Genel Başkan’ın oluruna göre GİK gündemine alınır ve karara bağlanır.